فرايندهاي خلاق در واژه‌سازي فارسي و مقايسه آن با زبان انگليسي

منظور از فرايندهاي واژه‌‌سازي روش‌‌هاي ساخت واژه در زبان ‌‌است. در اين پژوهش منظور از خلاقيت در اين پژوهش ايجاد پيوندي هنري بين دو مفهوم براي ساخت واژه در زبان است كه درنتيجه‌ آن عموماً مفهوم واژه با توجه به تكواژهاي آن شفاف نيست. اين بررسي با اتكا به مدخل‌‌هاي فرهنگ بزرگ سخن نشان مي‌‌دهد كه واژه‌‌سازي خلاق در ساخت‌‌هاي متفاوتي از جمله اشتقاق، تركيب و گسترش استعاري در زبان فارسي به‌‌كار رفته‌‌ است. نتايج پژوهش نشان مي‌‌دهد در زبان فارسي فرايند اشتقاق با تعريف‌‌هاي موجود در كتاب‌‌هاي صرف كه بيشتر مبتني بر داده‌‌هاي زبان انگليسي است، سازگار نيست و تعداد وندهاي اشتقاقي كه قابليت واژه‌‌سازي خلاق دارند از جمله ك در قلك، ه در تنه و ي در كشكي، در مقايسه با وندهاي زبان انگليسي قابل توجه است و نيز در زبان فارسي ساخت‌‌هاي متنوعي از تركيبات خلاق وجود دارد؛ درحالي‌‌كه در زبان انگليسي بيشتر در ساخت اسم-اسم ديده مي‌‌شود. واژه‌‌سازي خلاق به صورت‌‌هاي مختلف اشتقاقي-تصويري مانند: روده، اشتقاقي-مجازي مانند: روزه، و صورت‌‌هاي تركيبي در پنج دسته نظير تركيبي-تشبيهي مانند: سنگ‌‌دل، تركيبي-استعاري مانند: آب‌‌زيركاه، تركيبي-مجازي مانند: نمك‌‌نشناس و تركيبي-كنايي مانند: خانه‌‌خراب، تركيبي-صفت هنري مانند: نازك‌‌دل همچنين گسترش استعاري مانند: آنتن (خبرچين) به كار مي‌‌رود. با تنوعي كه واژه‌‌سازي خلاق در زبان فارسي دارد، شايسته است در ساخت واژگان جديد بيشتر به آن توجه شود و با توجه به كمبود فعل در زبان فارسي براي واژه‌‌گزيني زايايي بسيار دارد.