بررسي تطبيقي انسجام دستوري و غيردستوري تكنيك‌هاي اقناعِ حقانيت امام علي(ع) در شعر سيد حميري و ناصرخسرو

بخش قابل توجهي‌‌ از متون ادبي دو زبان عربي و فارسي را ادبيات متعهد در برمي‌گيرد. القاي حقانيت امام علي(ع) به مخاطب، جلوه عيني اين نوع از ادبيات در دوران گذشته است. سيد حميري و ناصرخسرو از جمله شاعراني هستند كه با شناخت قلبي و از سر اخلاص و تفكر به ستايش خصايل امام علي(ع) پرداخته‌‌اند و اشعاري نيكو با درون‌‌مايه‌‌هايي از آيات قرآن كريم و روايات و وقايع تاريخي سروده‌‌اند. اين پژوهش بر مبناي روش توصيفي – تحليلي، به مقايسه برخي از شگردهاي اقناع در اشعار هر دو شاعر در ترسيم حقانيت امام علي(ع) پرداخته و از ديگر سوي، شگردهاي اقناعي را با محك انسجام كه در نظريه نقش‌‌گراي هليدي مطرح است، سنجيده است. انسجام واژگاني، دستوري و پيوندي متن، با ايجاد فضاي سراسر تأييد و تشريح و گاهي تعريض و تجديد به اقناع مخاطب در راستاي رسيدن به حقانيت مولا علي(ع) به شعر هر دو شاعر براي اقناع مخاطب كمك كرده است. انسجام واژگاني به خصوص تكرار كه يكي از شگردهاي اصلي تكنيك اقناع هم محسوب مي‌‌شود، در شعر هر دو شاعر بسامد بالايي را به خود اختصاص داده است. همچنين ارتباط سببي نسبت به ساير مؤلفه‌‌هاي انسجام پيوندي، نقش ‌‌پررنگ‌‌تري در شكل‌‌دهي تكنيك‌‌هاي اقناع به خود اختصاص داده‌‌ است. انسجام دستوري كمتر در شگردهاي اقناع توسط دو شاعر به كار گرفته شده است. علت اهتمام نويسندگان به اين دو شاعر شرايط زندگي و عصر تقريباً مشابه دو شاعر و البته نوع تفكر آنها، مبني بر آگاه كردن مردم عصر خود از فضايل امام علي(ع)، است.