تأثير متغيرهاي محيطي بر تنوع و پراكنش درشت بي مهرگان كفزي رودخانه شهرستانك، استان البرز

درشت بي مهرگان كفزي آب‌هاي جاري تحت‌تاثير محيط پيرامون خود بوده و پراكنش آن‌ها در زيستگاه متاثر از تغييرات فاكتورهاي محيطي است. هدف اين تحقيق بررسي تاثير برخي فاكتورهاي محيطي بر تنوع درشت بيمهرگان كفزي رودخانه شهرستانك بود. نمونه‌برداري از درشت بي مهرگان كفزي با استفاده از سوربر در شش ايستگاه (با چهار تكرار) در سال 1397 و در دو فصل بهار و پاييز با سنجش 10 متغير محيطي انجام شد. در مجموع در فصل بهار 12 و در فصل پاييز 13 خانواده از درشت بي‌مهرگان كفزي شناسايي شد كه لارو حشرات بيشترين فراواني را داشتند. طبق نتايج، ايستگاه سه (ميانه رودخانه) داراي بيشترين ميزان فراواني و خانواده هاي Heptageniidae و Baetidae نيز فراواني بالايي داشتند. در فصل بهار بيشترين ميزان تنوع، غالبيت و غناي گونه‌اي در ايستگاه چهار (پايين دست) و بيشترين ميزان يكنواختي در ايستگاه شش (پايين‌دست) بود. بيشترين ميزان تنوع، غالبيت و يكنواختي در فصل پاييز مربوط به ايستگاه يك (بالادست) و بيشترين ميزان غناي گونه‌اي نيز در ايستگاه دو (ميانه) بود. تغييرات متغيرهاي محيطي مقاومت، هدايت‌الكتريكي و كل مواد جامد محلول (بهار)، دبي و ارتفاع (دو فصل) تفاوت معني‌دار داشتند. همچنين فاكتورهاي عرض، عمق، ارتفاع و سرعت جريان آب جزء فاكتورهاي موثر بر فراواني و تركيب گونه‌اي درشت بي‌مهرگان كفزي بودند. به نظر مي‌رسد فاكتورهاي محيطي موثر در منطقه مورد مطالعه بر شرايط زيستگاهي، تنوع، فراواني و تركيب گونه‌اي اثرگذار بوده است. انجام اين قبيل مطالعات ضمن درك نيازهاي موجودات آبزي، به برنامه‌ريزي‌هاي حفاظتي موثر، تعيين حق‌آبه اكولوژيك و برداشت پايدار از منابع رودخانه كمك شاياني مي‌نمايد.