ارزيابي كيفيت آب زيرزميني به كمك پارامترهاي هيدروشيميايي (مطالعه موردي: ناحيه قيدار-استان زنجان)

زمينه و هدف: آب زيرزميني يكي از مهم‌ترين منابع براي شرب و آبياري است. استانداردهاي جهاني كيفيت آب، توسط سازمان بهداشت جهاني، به عنوان استانداردهاي پايه مورد استفاده قرار مي‌گيرند. هدف از اين مقاله ارزيابي شيمي آب زيرزميني و تاثير آن بر كيفيت آب زيرزميني جهت بررسي مطلوب بودن آن براي شرب و آبياري در محدوده قيدار در استان زنجان مي‌باشد.روش بررسي: به منظور تعيين پارامترهاي فيزيكي-شيميايي، آنيون‌ها، كاتيون‌ها و فلزات سنگين در مهرماه 1399 از تعداد 52 نمونه از چاه‌ها و چشمه‌هاي ناحيه مورد مطالعه نمونه‌برداري و به روش‌هاي مختلف اندازه‌گيري گرديد.يافته‌ها: رخساره‌هاي آب زيرزميني در منطقه مورد مطالعه، داراي تيپ بي‌كربنانه تا كلروره بوده وبر حسب پارامتر سختي كل، به غير از دو نمونه تمامي نمونه‌ها داراي آب كاملاً سخت هستند. بر حسب EC و نسبت جذب سديم (SAR)، درصد سديم و كربنات سديم باقيمانده (RSC)،  مشخص گرديد كه آب زيرزميني در بيشتر نمونه‌ها خيلي شور و براي كشاورزي نامناسب است. علاوه بر اين، غلظت عناصر سنگين محلول در آب زيرزميني در محدوده قيدار در برخي از نمونه‌ها براي برخي عناصر و يون‌ها مانند آرسنيك، سلنيوم، سديم، نيترات و سولفات بيشتر از حدود مجاز تعيين شده توسط WHO مي باشد.بحث و نتيجه‌گيري: استفاده از نسبت‌هاي يوني، نمودار گيبس و شاخص اشباع و تجزيه و تحليل چند متغيره جهت نشان دادن منشا مواد حل شونده غيرآلي در آب‌هاي زيرزميني، نشان داد كه  منابع كربناته و تبادل يوني داراي بيشترين تاثير بر شيمي آب در محدوده هستند. شاخص فلزي(MI) غير قابل شرب بودن برخي از نمونه‌ها را نشان داد. همچنين نتايج بدست آمده از تحليل عاملي نشان دهنده تاثير ميزان شوري، كشاورزي، زمين شناسي و گسلها در محدوده مطالعاتي قيدار بود.