تحليل ساختاري-كاركردي سازمان فضايي منطقه شهري قزوين

در بررسي ساختار منطقه شهري آنچه اهميت دارد، توجه به كاركرد مورد انتظار از اين وجه است. در واقع ساختار مناسب، تبلور فضايي و عملكردي عوامل سازندة آن است كه متضمن تعادل و كارايي بهينه مي‌باشد. در اين ميان عدم شناخت ماهيت فضايي، انفعال و نقش‌آفريني ضعيف جزء چالش‌هاي جدي سازمان فضايي مناطق شهر-محور ايران، به‌ويژه منطقه قزوين است. به اين منظور پژوهش حاضر با هدف شناسايي ماهيت ساختاري-كاركردي منطقه شهري با روش فراتحليل، سه مؤلفه اصلي ساختاري، كاركردي و تعاملي را استخراج نمود. براي بررسي مؤلفه‌هاي احصاء شده از روش‌هاي آماري گرافيك مبناء در برنامه Arc GIS استفاده شده است. تحليل يافته‌ها نشان داد قلمرو كاركردي منطقه شهري قزوين براساس تحليل جريان‌هاي آونگي، تقريباً منطبق بر قلمروي طرح مجموعه شهري است. تحليل ساختاري منطقه شهري قزوين حاكي از تمركز جمعيت و فعاليت در شمال شرق استان، به سمت كلانشهر تهران است. در تحليل مؤلفه تعاملي، ارتباط قوي شهر قزوين با نقاط شهري و روستايي پيراموني و ارتباط ضعيف با مناطق شهري مياني و جنوبي استان مشخص گرديد. تحليل كاركردي منطقه شهري قزوين نشان داد موقعيت پيراموني منطقه شهري قزوين نسبت به تهران از يك سو و انفعال مديريت محلي در سطح درون استاني از سوي ديگر باعث شد تا قزوين نتواند تعامل فعال با مراكز برون استاني پيرامون خود داشته باشد. بنابراين با تأكيد بر يكپارچگي فضايي، ضرورت كاربست نگرش‌هاي نـوين مديريتي مبتني بر حكمروايي منطقه‌اي و هويت‌بخشي منطقه‌اي مطرح مي‌گردد.