ابر پارادايم درون‌گرا، عامل جهت مندي معرفت در معماري اسلامي

امروزه بررسي معرفت‎شناسي پارادايم‎ها در حوزه معماري، فارغ از ارتباط آن با انسان و هستي، سبب تحقق نيافتن آثار اسلامي در جامعه شده است. اصالت‌دهي به يكي از سه ركن هستي (خدا، عالم و طبيعت) عامل جهت‌مندي در معرفت‎شناسي پارادايم‎هاست. پژوهش حاضر با معرفي اين جهت‌‌مندي، به‎عنوان «ابرپارادايم»، همواره در تلاش است تا نقش آن را در شكل‎گيري معماري اسلامي شفاف نمايد؛ به‎طوري‎كه ابرپارادايم به‎عنوان كنترل‎گري فطري در نفس معمار مي‎تواند سير حقيقت را ميان مؤلفه‎هاي شناختي در اثر كنترل نمايد تا مسير رسيدن به حقيقت را فراهم سازد؛ همچنين، اين پژوهش با روش گراندتئوري (داده‌بنياد) همواره  در تلاش است تا با بررسي مؤلفه فطرت و عقل به‎عنوان وجه مميزه انسان در حوزه آگاهي، نوع ابرپارادايم حاكم بر معرفت را بيابد و با كدگذاري محوري همواره به اين مهم دست يافته است: جهتي كه درنتيجۀ انسان‌شناسي و هستي‌شناسي به‌دست مي‌آيد، تحت عنوان ابرپارادايم مي‌تواند بر معرفت معمار تأثيرگذار باشد و جهت فعل آن را تنظيم نمايد؛ بر اين اساس، دو نوع ابرپارادايم درون‎گرا (توحيدي) و برون‎گرا (غيرتوحيدي) معرفي مي‎شوند.