بررسي تنش خشكي بر فعاليت آنتي‌اكسيدان‌ها در عصاره كولتيوارهاي مختلف ريحان

ريحان يك گياه دارويي مهم و متعلق به تيره نعنائيان است. اين گياه در درمان بيماري هايي مانند معده درد، سردرد، يبوست، تب، عفونت ها و همچنين براي تنظيم و كاهش قند خون مورد استفاده قرار مي گيرد و داراي ويژگي هاي ضد قارچي، ضد باكتريايي و آنتي اكسيداني است. در پژوهش حاضر اثر تنش خشكي بر غلظت فنول ها و فلاونوئيدها و فعاليت آنتي اكسيداني عصاره برگ سه كولتيوار گياه ريحان مورد بررسي قرار گرفته است. پس از كشت بذرهاي سه كولتيوار گياه ريحان (ميخك، بنفش و سبز) در خاك شني-لومي و رسيدن گياهان به مرحله شش برگي، تنش خشكي در سه سطح ۷۵، ۵۰ و ۲۵ درصد ظرفيت زراعي اعمال گرديد. آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي و با سه تكرار انجام شد. محتواي فنول كل، فلاونوئيد كل، فلاونول ها و فعاليت آنتي اكسيداني عصاره برگ گياهان اندازه گيري شد. بيشترين مقدار هر سه گروه تركيبات آنتي اكسيدان غيرآنزيمي و فعاليت آنتي اكسيداني با تفاوت معني دار در كولتيوار ريحان سبز تحت تنش خشكي ملايم (۷۵ درصد ظرفيت زراعي) مشاهده گرديد. فعاليت آنتي اكسيداني با افزايش غلظت عصاره به صورت معني داري افزايش يافت. تنش خشكي در نهايت منجر به ايجاد تنش اكسيداتيو در گياه ريحان مي شود و اين گياه براي مقابله با آسيب هاي اين تنش و حذف گونه هاي فعال اكسيژن از سازوكارهاي آنتي اكسيداني آنزيمي و غيرآنزيمي استفاده مي‌كند. فنول ها، فلاونوئيدها و فلاونول ها تركيبات آنتي اكسيدان قوي هستند كه در محافظت گياهان در برابر تنش اكسيداتيو درگير هستند. در سه كولتيوار مورد مطالعه ريحان، با افزايش سطح تنش خشكي، غلظت و توانايي اين تركيبات در مهار راديكال هاي آزاد كاهش يافت. در مجموع، به نظر مي رسد كه هم ژنوتيپ و هم سطح تنش خشكي بر ميزان توليد آنتي اكسيدان هاي غيرآنزيمي مورد مطالعه و در نتيجه توانايي گياه در مهار تنش اكسيداتيو مؤثر هستند.