پژوهشي بر فنون بصري و تحليل آيكونوگرافي نقوشِ بشقاب سيمين نخجيرِ شاهانه اردشير دوم ساساني

هنر و فن فلزكاري در ايران، در دوره حاكميت شاهنشاهي ساساني (224-2/651 م) رواج گسترده‌اي يافته و ساخت و توليد ظروف سيمين منقوش به تصاوير مختلف در مقايسه با دوره‌هاي پيشين در حجمي گسترده‌تر و در شماري افزون‌تر صورت مي‌گرفت. به همين علت اين شاخه هنري به يكي از مشخصه‌هاي بنيادي هنر در عصر حاكميت ساسانيان مبدل شد. صحنه‌هايي از نخجير شاهانه به عنوان يكي از متداول‌ترين و پرتكرارترين بن‌مايه‌هاي رايج در هنر دوره ساساني، عرصه مدور تعداد قابل توجهي از بشقاب‌هاي سيمين اين عصر را مزين ساخته و به خود اختصاص داده است. در اين دسته از آثار، فرمانروايان ساساني در حال شكار و از پاي درآوردن جانوران مختلف در نخجيرگاه به تصوير كشيده شده‌اند. در پژوهش حاضر، نقوش انساني و جانوريِ يكي از اين آثار -كه به اردشير دوم از فرمانروايان سده چهارم سلسله ساساني منسوب است و در موزه ملي ايران باستان واقع در تهران نگهداري مي‌شود- بررسي و پژوهش شده است. پس از گام نخست كه به توصيفِ نقوش مندرج بر روي بشقاب مذكور اختصاص دارد، در مراحل بعدي معاني و مفاهيم نهفته در صحنه از طريق رويكرد تحليل آيكونوگرافيك مورد بررسي قرار گرفته و در انتها نيز نحوه كاربستِ فنون و تكنيك‌هاي بصري توسط هنرمند و ارتباط اين فنون با مفهوم كلي صحنه ارزيابي شده است. شيوۀ پژوهش حاضر، توصيفي-تحليلي و با بهره‌گيري از منابع كتابخانه‌اي بوده است.