تحليل و نقد نگرش تقليل گرايانه به فلسفه اسلامي

يكي از مناقشه‌هاي معاصر درباره فلسفه اسلامي، مناقشه در اصالت آن، يعني پرسش از «امكان فلسفه اسلامي» است. اين مسئله هويتي، در تاريخ و آينده فلسفه اسلامي تأثيري بسزا دارد. آراء منكران اصالت فلسفه اسلامي ـ اعم از مستشرقان، مورخان غربي، برخي از عرب زبانان و مخالفان هرگونه فلسفه ديني ـ را ميتوان تقليل‌گرايانه دانست. در اين نظريات، فلسفه اسلامي به چند موضوع فروكاسته شده است: فلسفه‌يي تقليدگر از فلسفه يونان، كلام و الهيات اسلامي و فلسفه عربي. مستشرقان و مورخان مخالف، فلسفه يوناني را اصل و فلسفه اسلامي را فرع بر آن دانسته اند. برخي مخالفان با پافشاري بر عدم سازگاري دين و فلسفه، تلاش براي ايجاد فلسفه اسلامي را بيهوده دانسته و با اعتقاد به عدم امكان فلسفه ديني، ازجمله فلسفه اسلامي، قيد اسلامي براي فلسفه ـ‌بعنوان علم تعقلي ـ را جايز ندانسته و فلسفه اسلامي را همان كلام و الهيات پنداشته اند. مخالفان ديگر، ازجمله عرب زبانان، از بكارگيري تعبير فلسفه اسلامي امتناع ورزيده و با توجه به زبان متون فلسفي در سنت اسلامي، آن را فلسفه عربي ناميده‌اند. آنها فلسفه عربي را مختص به نژاد عرب تلقي كرده و همان را محقق در تاريخ فلسفه دانسته‌اند. مقاله پيش‌رو به تحليل و نقد مدعيات تقليلگرايانه در باب فلسفه اسلامي پرداخته و تلاش ميكند اصالت آن را بعنوان واقعيتي تاريخي، اثبات و از ضرورت آن دفاع نمايد.