اختلال اضطراب بيماري: مرور نظام مند و فراتحليل مطالعات مربوط به مداخلات درماني رايج در ايران

اضطراب بيماري اختلالي شايع، ناتوان‌كننده و پرهزينه است. روش‌هاي درماني مختلفي براي كاهش اضطراب بيماري مورد بررسي قرار گرفته است. در يك مرور نظام‌مند انجام شده در خارج از كشور بر روي درمان‌هاي موجود براي اضطراب بيماري، درمان‌هاي اثربخش مورد بررسي قرار گرفته‌اند. با توجه به اثر عوامل فرهنگي بر نتايج درماني، اين مطالعه با تمركز بر مرور پيشينه مداخلات درماني موجود براي اضطراب بيماري در ايران، نتايج يك فراتحليل را درباره اثربخشي درمان‌هاي موجود، گزارش مي‌كند. به اين منظور، پايان‌نامه‌ها و مقاله‌هاي منتشر شده بر روي جمعيت ايراني به زبان فارسي و انگليسي تا اسفند 1400 در پايگاه‌هاي Noormags، SID، Magiran، Irandoc، Pubmed، ProQuest و Google Scholar مورد بررسي قرار گرفت. در نهايت تعداد 12مقاله و 2 پايان‌نامه براي مرور انتخاب شدند. از اين بين، تعداد 12 مقاله شرايط ورود به فراتحليل را دارا بودند. به منظور انجام فراتحليل از نرم‌افزار جامع فراتحليل (CMA) استفاده شد. داده‌هاي 14 مطالعه منتخب براي مرور نظام‌مند نشان داد كه انواع روان‌درماني براي افراد مبتلا به اضطراب بيماري اثر‌بخش هستند. بيشترين مداخلات مورد استفاده، به ترتيب شامل درمان‌هاي شناختي رفتاري، طرحواره‌درماني، معنادرماني، خاطره‌پردازي، درمان‌مبتني‌بر پذيرش‌و‌تعهد و آموزش بود. نتايج فراتحليل، نشان‌دهنده اندازه اثر بزرگ (94/0) بود. اثربخشي درمان دارويي و مداخلات عصب/شناختي نوين در هيچ‌كدام از مقالات، مورد بررسي قرار نگرفته بود. پيشينه از اثربخشي تعدادي از مداخلات در كاهش اضطراب بيماري حمايت مي‌كند. موثرترين روش‌هاي درماني بر اساس نتايج فراتحليل عبارتند از: طرحواره درماني و درمان‌هاي شناختي‌رفتاري. با توجه به يافته‌هاي پژوهش حاضر استفاده از اين دو شيوه درماني به عنوان خط اول درمان در افراد مبتلا به اضطراب بيماري توصيه مي‌شود. با وجود اين، با توجه به شيوع و هزينه‌هاي بالاي اين اختلال براي فرد و جامعه و تعداد اندك مطالعات منتشر شده در مورد درمان اضطراب بيماري در ايران، انجام پژوهش‌هاي بيشتر در اين زمينه، به ويژه با استفاده از مداخلات عصب/شناختي، مورد نياز است.