بهينه سازي شرايط استخراج ( غلظت حلال و زمان استخراج) عصاره آبي، الكلي و هيدورالكلي گياه خوشاريزه (Echinophora platyloba)، خصوصيات آنتي اكسيداني و اثر كشندگي آن بر پروتواسكولكس‌هاي كيست هيداتيد در شرايط آزمايشگاهي

اكينوكوكوزيس سيستيك (هيداتيدوزيس) يك بيماري مهم و شايع مشترك بين انسان و حيوان است كه توسط مرحله لاروي سستودهاي جنس اكينوكوكوس ايجاد مي گردد. اگرچه در بسياري از موارد بيماري در انسان، درمان انتخابي جراحي است ولي به طور ثانويه ممكن است در مرحله تخليه كيست باعث انتشار نوزادان انگل (پروتواسكولكس ها) و مسبب رشد كيست هاي جديد شود. در حال حاضر از محلول هايي نظير نمك هايپرتونيك و نيترات نقره براي غيرفعال‌كردن محتويات كيست استفاده مي شود كه عوارض جانبي براي بيماران به همراه دارند. بنابراين نياز به يافتن تركيبات پروتواسكولكس كش جديد با تأثير بيشتر و عوارض كمتر هميشه مورد توجه بوده است. هدف از اين تحقيق، بهينه‌سازي شرايط استخراج عصاره گياه خوشاريزه و بررسي ويژگي‌هاي آنتي‌اكسيداني و تركيبات فنولي حاصل از آن و نيز خاصيت كشندگي پروتواسكولكس هاي كيست هيداتيد در شرايط آزمايشگاهي بود. براي اين هدف، ابتدا عصاره هيدروالكلي گياه خوشاريزه تحت تاثير غلظت هاي 0، 50 و 100% اتانول و طي مدت زمان هاي 24، 48، 72 ساعت استخراج گرديد. براي تعيين بهترين شرايط استخراج عصاره‌ها از روش سطح پاسخ استفاده گرديد و عصاره گيري در شرايط بهينه صورت گرفت. نهايتا از عصاره هاي استخراجي در شرايط بهينه غلظت‌هاي ppm 600، 400، 200 تهيه گرديد و تاثير آن ها بر پروتواسكولكس هاي زنده استحصالي از كيست هاي هيداتيد كبد گوسفند و بز از كشتارگاه همدان بررسي گرديد. نتايج نشان داد عصاره خوشاريزه حاصل از 24 ساعت استخراج با اتانول خالص (100%) در زمان هاي 5، 15 و 30 دقيقه مي تواند 100 درصد پروتواسكولكس ها را از بين ببرد. نتايج آزمايشات بيرون تني (in vitro) حاضر پيشنهاد مي دهد كه عصاره اتانولي گياه خوشاريزه مي تواند به عنوان يك كانديداي مناسب جهت استفاده در محيط هاي درون تني (in vivo) استفاده شود.