اثر محلول‌پاشي اسيد‌ساليسيليك و نانوسيليكون بر عملكرد و صفات فيزيولوژيك ذرت (Zea mays L.) در مناطق زراعي آلوده به فلزات سنگين

به دليل صنعتي شدن و فعاليت‌هاي مخرب انساني، آلودگي خاك به عناصر سنگين به شدت در حال گسترش است. اين تحقيق با هدف بررسي تأثير استفاده از سيليكون و اسيدساليسيليك بر عملكرد و برخي صفات فيزيولوژيك ذرت در دو مزرعه خصوصي رحيمي و مولوي (كه آلوده به فلزات سنگين بود و در مجاورت كارخانه‌هاي سرب و روي شهر زنجان واقع شده بودند) در سال 1399 به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. فاكتورهاي آزمايش شامل محلول‌پاشي ساليسليك‌اسيد در چهار سطح صفر، 600، 1200 و 1800 ميكرو‌مولار و محلول‌پاشي نانوسيليكون در چهار سطح صفر، 600، 1200 و 1800 ميلي‌مولار بود. نتايج آناليز خاك نشان داد كه غلظت عناصر سرب، روي و كادميوم در هر دو مزرعه از حد مجاز بالاتر بوده و اين آلودگي فلزات سنگين در مزرعه رحيمي شدت بيشتري داشت. آلودگي فلزات سنگين سبب كاهش ارتفاع بوته، عملكرد دانه و اجزاي آن، عملكرد زيستي، محتواي كلروفيل و افزايش پرولين شد. بيشترين عملكرد دانه و وزن هزاردانه از تيمار 1800 ميلي‌مولار اسيدساليسيليك و 1200 ميلي‌مولار نانوسيليكون و كمترين آن از تيمار شاهد (عدم مصرف اسيدساليسيليك و نانوسيليكون) به دست آمد. بيشترين محتواي كلروفيل از تيمار 1800 ميلي‌مولار اسيدساليسيليك در مزرعه مولوي به‌دست آمد و در تيمار 1800 ميلي‌مولار نانوسيليكون حداكثر مقدار كلروفيل نيز در مزرعه مولوي مشاهده شد. در مجموع تيمارهاي به‌كاررفته تأثير مثبت بر بهبود عملكرد و اجزاي عملكرد كمي، محتواي كلروفيل و محتواي نسبي آب برگ ذرت علوفه‌اي داشت. از بين سطوح به‌كار رفته تيمارها، محلول‌پاشي 1800 ميلي‌مولار ساليسيليك‌اسيد و 1200 ميلي‌مولار نانوسيليكون براي بهبود تحمل تنش فلزات سنگين در اين منطقه قابل مطالعه و بررسي بيشتر است.