تأثير بازدارنده نيتريفيكاسيون بر عملكرد رقم‌هاي گندم و برخي ويژگي‌هاي خاك در سامانه‌هاي خاك‌ورزي مرسوم و بدون خاك‌ورزي

در كشاورزي كود نيتروژن به طور مؤثري جذب گياه نمي‌شود و از طريق انتشار به هوا و آبشويي در خاك از دسترس گياه خارج مي‌شود. انتشار نيتروس اكسيد و آبشويي نيترات در نتيجه فرايندهاي نيتريفيكاسيون خاك مي‌باشد و مهاركننده نيتراپايرين با اختلال در اين فرايند مي‌تواند باعث بهبود كارايي كاربرد نيتروژن در خاك شود. به همين منظور با هدف بررسي اثرگذاري نيتراپايرين در شرايط خاك‌ورزي متفاوت بر انتشارات خاك و عملكرد زراعي رقم هاي گندم (Triticum aestivum) آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده فاكتوريل در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار و سه سطح كودي اوره، تركيب نيتراپايرين+اوره و كنترل و دو رقم رخشان و پيشگام در دو سطح خاك‌ورزي مرسوم و بدون خاك‌ورزي در سال زراعي 1399-1398 در شهر كرج انجام شد. نتايج نشان داد بيشترين مقدار آمونيوم، نيترات و نيتروس اكسيد در مرحله نموي طويل شدن ساقه حاصل شد. بيشترين آمونيوم (mg kg-1 18.38) در تيمار كودي نيتراپايرين+اوره و بيشترين ميزان نيترات (mg kg-1 25.96) و نيتروس اكسيد (kg ha-1 day-1 0.0192) در تيمار كودي اوره به دست آمد. كاربرد نيتراپايرين+اوره ميانگين نيتريفيكاسيون آمونيوم و تبديل آن به نيترات را در كل مراحل نموي گندم در خاك‌ورزي مرسوم و بي خاك‌ورزي به ترتيب 27.81 و 15.45 درصد كاهش داد. يافته‌ها نشان داد كاربرد نيتراپايرين به همراه اوره از انتشار نيتروس اكسيد به ميزان قابل ‌توجهي جلوگيري كرد. فراهمي بيشتر نيتروژن در خاك از طريق كاهش نيتريفيكاسيون توسط نيتراپايرين علاوه بر تأثير مثبت اقتصادي مي‌تواند از اثرات زيان‌بار زيست‌محيطي بر منابع آبي و گازهاي گلخانه‌اي جلوگيري كند.