اثر محلول‌پاشي سركه چوب و اسيد‌هيوميك بر صفات مورفولوژيك و بيوشيميايي، آنزيم ‏هاي آنتي‏ اكسيداني، و محتوي اسانس نعناع فلفلي (Mentha piperita L) در شرايط تنش كم‏ آبي

به‌منظور بررسي اثر محلول‌پاشي سركه چوب و اسيد هيوميك بر صفات مورفولوژيك و بيوشيميايي، آنزيم ‏هاي آنتي ‏اكسيداني، و محتوي اسانس گياه نعناع فلفلي در شرايط تنش كم‏ آبي، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس در سال زراعي 1397 اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل رژيم‏ هاي آبياري در سه سطح (آبياري تا حد ظرفيت مزرعه و به ‌ترتيب بعد از تخليه 25 (بدون تنش)، 40 (تنش متوسط) و 55 (تنش شديد) درصد آب قابل ‌استفاده در منطقه‌ ريشه) به ‌عنوان عامل اصلي و محلول ‏پاشي در هفت سطح (اسيد هيوميك (يك، دو و سه درصد)، سركه چوب (پنج، 10 و 15 درصد) و عدم محلول‏ پاشي (شاهد)) به‌ عنوان عامل فرعي بودند. نتايج نشان داد بيشترين ارتفاع بوته در تيمار 15 درصد سركه چوب در شرايط آبياري مطلوب (38.63 سانتي‏متر) و بيشترين شاخص سطح برگ (3.01) در تيمار 15 درصد سركه چوب در شرايط تنش كم ‏آبي متوسط به دست آمد. بيشترين عملكرد اسانس در تيمار محلول ‎پاشي سه درصد اسيد هيوميك در شرايط آبياري مطلوب با 37.48 كيلوگرم در هكتار مشاهده شد كه با تيمارهاي كاربرد دو درصد اسيدهيوميك در شرايط آبياري مطلوب با 34.34 كيلوگرم در هكتار و محلول ‏پاشي 15 درصد سركه چوب در شرايط آبياري مطلوب با 36.11 كيلوگرم در هكتار در يك گروه آماري قرار گرفتند. افزايش شدت تنش كم ‏آبي باعث كاهش عملكرد اسانس شد؛ به طوري كه در شرايط تنش كم ‏آبي متوسط و شديد به ترتيب 9.37 و 40.17 درصد كاهش عملكرد اسانس اتفاق افتاد. استفاده از سركه چوب و اسيد هيوميك باعث افزايش عملكرد اسانس نعناع فلفلي شد؛ به طوري كه با افزايش غلظت محلول‏ پاشي سركه چوب از صفر به 15 درصد، عملكرد اسانس 81.29 درصد افزايش يافت و افزايش غلظت محلول ‏پاشي اسيد هيوميك از صفر به سه درصد، باعث افزايش 69.28 درصدي عملكرد اسانس شد. با توجه به محدوديت آب و نتايج اين پژوهش، استفاده از سه درصد اسيد هيوميك در شرايط آبياري مطلوب و تنش كم ‏آبي متوسط و كاربرد 15 درصد سركه چوب در شرايط تنش كم‏ آبي شديد پيشنهاد مي‏شود.