برخي ساخت‌هاي فعلي دورۀ ميانه در متون گونۀ فارسي جنوبِ غربيِ (بحثي در معرفي يك گونه از زبان فارسي)

بررسي زباني متون دوره‌ تكوين زبان فارسي (254- 617ق) نشان مي دهد در اين دوران هنوز زباني به صورت فارسي معيار شكل نگرفته بود. به همين دليل در حوزه‌ رواج اين زبان، متوني شكل مي گيرد كه مشحون از عناصر گويشي است. يكي از گونه هاي زبان فارسي كه به دلايلي تاكنون به صورت مستقل به آن پرداخته نشده، گونه‌ جنوب غربي است. در اين مقاله كه هدف آن آغاز معرفي گونه‌ فارسي جنوب غربي است، با مطالعه‌ بخش‌هايي از كهن‌ترين متون بازمانده از اين گونه‌ زباني، به بررسي برخي از ساخت هاي فعلي بازمانده از دوره‌ ميانه در اين گونه خواهيم پرداخت: 1. ماده‌ مجهول؛ 2. ماده‌ ماضي جعلي؛ 3. پسوند متعدي‌ساز -ēn؛ 4. ساخت التزامي؛ 5. پيشوند فعلي by-. برخي از اين عناصر كه هنوز در گويش‌هاي ايراني زنده هستند در فارسي نو رسمي از ميان رفته‌اند. البته در برخي از اين ساخت‌ها، ويژگي‌هاي فعلي دورۀ ميانه بسط يافته و ساخت‌هاي فعلي جديدي شكل گرفته‌است. پس از بررسي موارد مذكور روشن مي شود كه گونه‌ فارسي جنوب غربي احتمالا به دليل نزديكي با حوزه‌ رواج فارسي ميانه، بسياري از ويژگي هاي فعلي اين دوره را در بازه‌ زماني 254ق (آغاز دورۀ نو) تا حملۀ مغول، در خود حفظ كرده‌است.