طراحي و اعتباريابي الگوي بومي گردشگري مذهبي در شهر مشهد با رويكرد آميخته

توسعه بازار گردشگري مذهبي در حكم ضرورتي انكارناپذير در جهان، بويژه كشورهاي اسلامي مطرح است. گردشگري مذهبي سه تعريف را در برمي‌گيرد سفر به يك منطقه مذهبي (زيارت مذهبي) سفر براي تجمع مذهبي و سفر تفريحي همراه با گروه مذهبي. از اين‌رو و با توجه به اهميت اين نوع گردشگري، اين مطالعه با هدف ارائه الگوي بومي گردشگري مذهبي در شهر مشهد و با رويكرد آميخته و به روش تركيبي انجام شده است. روش تحليل در اين پژوهش تركيبي از نوع اكتشافي و تحليلي است. بخش كيفي با نظريه داده بنياد و بخش كمّي با استفاده از تكنيك حداقل مربعات جزئي انجام شده است. جامعه آماري در بخش‌هاي كيفي شامل 12 نفر از خبرگان و اساتيد دانشگاهي در رشته صنعت گردشگري، مديران و افراد فعال در امور گردشگري مذهبي در شهر مشهد و جامعه آماري در بخش اعتبارسنجي الگو، شامل 384 نفر از گردشگران مذهبي شهر مشهد هستند. داده‌هاي حاصل از مصاحبه با كمك نرم‌افزار MAXQDA براي شناخت مقوله‌هاي اصلي و فرعي، ارائه الگوي نهايي مورد تحليل قرار گرفت. نتايج اين تحليل نشان داد كه الگوي حاصل مشتمل بر هشت مقوله اصلي شامل سياست‌هاي كلان گردشگري مذهبي، مديريت تسهيلات و خدمات گردشگري، نظام تحقيقاتي مذهبي، استقرار فرهنگ گردشگري مذهبي، ارزيابي استراتژيك گردشگري، چالش‌هاي گردشگري مذهبي، توسعه زيرساخت‌ها و خدمات لازم متناسب با نياز گردشگران مذهبي و توسعه گردشگري‌ است. نتايج بخش كمي نيز با كمك نرم‌افزار SMART PLS  نشان مي‌دهد مديريت تسهيلات و خدمات گردشگري، نظام تحقيقاتي مذهبي و استقرار فرهنگ گردشگري مذهبي بر توسعه توريسم مذهبي در شهر مشهد تأثيرگذار هستند.