ارزيابي و تحليل نرم‌‌افزار‌‌هاي پركاربرد توليد هستي‌‌شناسي در بازنمون مفاهيم

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزيابي و تحليل نرم‌‌افزارهاي پركاربرد توليد هستي‌‌شناسي در بازنمون مفاهيم در جهت انتخاب مناسب‌ترين اين نرم‌‌افزارها است.روش: اين پژوهش از نظر هدف كاربردي بوده و با رويكرد كمّي انجام شد. روش انجام پژوهش از نوع تحقيقات ارزيابانه و با رويكرد توصيفي بود. جامعه آماري مورد مطالعه اين پژوهش را منتخبي از نرم‌‌افزارهاي توليد هستي‌‌شناسي شامل: Apollo، Onto Studio، Protégé، Swoop و TopBraid Composer Free Edition تشكيل مي‌‌دهد. بنابراين، جامعه آماري پژوهش حاضر را پنج نرم‌افزار هستي‌‌شناسي مذكور تشكيل مي‌دهند. در اين پژوهش با توجه به نبود سياهه ارزيابي مناسب در زمينه موضوع تحقيق، از طريق مطالعه منابع لاتين نرم‌‌افزارهاي هستي‌‌شناسي و راهنماها، نسبت به تهيه ابزار مناسب ارزيابي اقدام شد. ابزار گردآوري داده‌‌ها، سياهه وارسي بود كه روايي صوري آن به تأييد صاحب‌نظران علم اطلاعات رسيد. اين سياهه در هفت بخش شامل مولفه‌‌هاي پراهميت نرم‌‌افزار‌‌هاي هستي‌‌شناسي، مولفه فرمت ورودي و مولفه زبان بازنمون مفاهيم، معيار معماري و ساختار نرم‌‌افزار با زيرشاخص‌‌هاي مولفه‌‌هاي قابليت تعامل، پايداري، دسترس‌‌پذيري، قابليت نصب بر روي انواع پلتفرم، زبان پايه نرم‌‌افزار، و مولفه تعامل و ميان‌كنش‌‌‌پذيري با نرم‌‌افزار‌‌هاي مرتبط هستي‌‌شناسي و قالب ذخيره‌‌سازي هستي‌‌شناسي انجام شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها، از فنون آماري توصيفي نظير ميانگين وزني و درصد استفاده شد.يافته‌‌ها: نتايج حاصل از يافته‌‌هاي پژوهش نشان داد كه نرم‌‌افزار Protégé با كسب 177 امتياز از كل امتيازات، به لحاظ مولفه‌‌‌هاي مورد مطالعه در اين پژوهش در رتبه اول و نرم‌‌افزار Onto Studio نيز با كسب امتياز 126 از كل امتيازات در رتبه بعدي قرار دارد.در نهايت نرم‌‌افزار Top Braid Composer Free Edition با كسب 87 امتياز از كل امتيازات به لحاظ مولفه‌‌هاي مورد بررسي در اين پژوهش در رتبه سوم قرار دارد. در بررسي مولفه ميان‌كنش‌پذيري نرم‌‌افزار‌‌هاي هستي‌‌شناسي، دو نرم‌‌افزار هستي‌‌شناسي Protégé 5.2.0 و Onto Studio با 41.66% به يك نسبت با نرم‌‌افزارهاي ديگر هستي‌‌شناسي داراي تعامل بودند كه از نقاط قوت اين دو نرم‌‌افزار است. دو نرم‌‌افزار Apollo و Swoop تعاملي با هيچ‌كدام از نرم‌افزار‌هاي هستي‌‌شناسي ندارند و مي‌‌توان آن را از نقاط ضعف دو نرم‌‌افزار دانست.نتيجه‌گيري: پژوهش حاضر توانست براساس ارزيابي مولفه‌‌هاي بررسي شده در نرم‌‌افزار‌‌هاي هستي‌‌شناسي برخي از نقاط قوت و ضعف مربوط به آنها را نشان دهد، و اينكه نرم‌افزارهاي مورد مطالعه از لحاظ ارتباط با ساير نرم‌افزارهاي حوزه هستي‌شناسي داراي چه وضعيتي هستند و ميان‌كنش‌پذيري ميان آنها چگونه است. همچنين نتايج پژوهش به پژوهشگران اين حوزه در انتخاب مناسب‌ترين نرم‌‌افزار هستي‌‌شناسي در توليد و بازنمون مفاهيم كمك خواهد كرد.