تطبيق اوج و حضيض انسان در قرآن و مثنوي و انعكاس آن در نگارگري صفوي

نگارگري يكي از هنرهاي زيبا و نمادين در ايران است و بررسي آثار برجاي مانده از نگارگري نشان دهنده انتقال مفاهيم مهم فردي و اجتماعي در اين آثار است. شعر و ادب فارسي نيز از آثاري است كه ارزش مهمي در انتقال مفاهيم مهم انساني دارد. يكي از اصلي ترين دغدغه هاي مولانا انسان شناسي است و يكي از كتاب هايي كه مولانا از آن بسيار تأثير پذيرفته قرآن است؛ از موارد تأثيرپذيري از قرآن، انعكاس شخصيت هاي نيك و بد قرآني در مثنوي است. اين پژوهش به روش «تطبيقي-تحليلي» انجام گرفته است. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است كه بسياري از الگوهاي ارائه شده در مثنوي، با الگوهاي قرآني مطابقت دارد؛ بيشتر اين الگوها يا انبياي الهي هستند يا اولياي الهي؛ انبياي الهي همچون: آدم، ابراهيم، نوح، داوود، سليمان،  صالح، يونس، موسي، يوسف، عيسي و محمّد(عليهم السلام)، و اولياي الهي مانند: بايزيد بسطامي، منصور حلّاج، فضيل عيّاض، شقيق بلخي و ...؛ و برخي مظاهر انسان در حضيض افراد ظالم تاريخ، پادشاهان ستمگر و حاكمان خونريز هستند؛ همچون: قابيل، فرعون، نمرود، قارون، ابوجهل، ابولهب، و حجاج يوسف. مولانا اين الگوهاي انساني را به طريق رمز و نماد به كار برده و اغلب از آنها و رويدادهاي مربوط به زندگيشان، برداشت هاي عارفانه نموده است و هدفش اين بوده كه نشان بدهد هريك از اين الگوها، نماد چه فضايل يا رذايل اخلاقي هستند. در نگاره هاي برجاي مانده از دوره صفوي نيز مي توان مضاميني از ارزشمندي انسان را مشاده كرد.اهداف پژوهش:1. بررسي سيماي انسان در مثنوي و تطبيق آن با قرآن.2. بررسي اوج و حضيضِ سيماي انسان در نگارگري دوره صفوي.سؤالات پژوهش:1. اوج و حضيض انسان از ديدگاه مثنوي و قرآن چگونه است؟2. سيماي انسان چه بازتابي در نگارگري دوره صفوي دارد؟