شناسايي بيوتيپهاي Lolium rigidum gaudمقاوم به علفكش كلودينافوپ‌پروپارژيل در مزارع گندم استان گلستان

سابقه و هدف:تشخيص مقاومت به يك علف‌كش در يك توده مشكوك به مقاومت، نياز به يك سري آزمايش دارد كه قادر به نشان دادن واكنش توده‌ها به دزهاي مختلف علف‌كش است. ارزيابي زيستي كل گياه در گلدان تقريباً 2 ماه طول مي‌كشد. در نتيجه، آزمون سريع براي تسريع روند توسعه داده شد. اگرچه تعيين غلظت تفكيك كننده و همچنين انجام آزمايش سريع وارزيابي زيستي در گلدان براي برخي از بازدارنده هاي ACCase توسط محققان مختلف انجام شده است، اما هيچ گزارشي در اين زمينه براي علف‌كش كلودينافوپ‌پروپارژيل روي چچم در مزارع گندم استان گلستان در دسترس نيست. بنابراين مطالعه زير با هدف تشخيص مقاومت به علف كش مذكور در اين علف‌هرز در استان گلستان انجام شد.مواد و روش:آزمايش ها با استفاده از 30 توده بذر چچم Lolium rigidum gaud.)) مشكوك به مقاومت و يك بيوتيپ حساس جمع آوري شده از مزارع گندم استان گلستان در سال 1398 انجام شد. آزمايش سريع در پتري ديش‌ها در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار كه هر پتري ديش يك تكرار در نظر گرفته شد. براي تعيين غلظت تفكيك‌كننده، غلظت‌هاي مختلف از كلودينافوپ‌پروپارژيل بر‌روي توده حساس اعمال شد و سپس تمام توده‌هاي فرضي با استفاده از اين غلظت غربال‌گري شدند. بيوتيپ‌هاي علف‌هرز مورد مطالعه براي تعيين فاكتور مقاومت در معرض دوزهاي مختلف علف‌كش در زيست‌سنجي پتري ديش قرار گرفتند همچنين آزمايشي ديگر در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار براي غربالگري توده هاي احتمالي در گلخانه انجام شد. توده هايي كه بقا و وزن خشك خود را به ترتيب 50 و 80 درصد نسبت به شاهدسمپاشي نشده حفظ كردند انتخاب شدند. يك سنجش زيستي دز-پاسخ گياه كامل نيز به طور جداگانه براي هر بيوتيپ انجام شد. هنگام نمونه‌برداري، مختصات جغرافيايي مناطق آلوده با استفاده از دستگاه GPS Map60 ثبت گرديد ونقشه پراكنش علف هاي هرز با استفاده از نرم افزار ArcGIS تهيه گرديد.يافته‌ها:غلظت تفكيك كلودينافوپ‌پروپارژيل براي چچم 0.0196 ميلي‌گرم ماده موثره بر ليتر به دست آمد. با توجه به نتايج، 25 مورد از 30 توده مقاوم تشخيص داده شدند و در پتري ديش ها مورد سنجش غلظت پاسخ قرار گرفتند . فاكتور مقاومت بيوتيپ ها در آزمايش سريع از1756.20تا 38.75 متغير بود. بر اساس نتايج گلخانه، 25توده مقاوم با فاكتورهاي مقاومتي 24.05 تا 11.58 شناسايي شدند همچنين، همبستگي بالاي بين درجه مقاومت به دست آمده از روش گلخانه‌اي و آزمايشگاهي مشاهده شد(93%). بررسي نقشه پراكنش بيوتيپ‌هاي مقاوم حاكي از پراكنش غير يكنواخت اين بيوتيپ‌ها در سطح مزارع گندم استان گلستان بود و بيوتيپ‌هاي مقاوم و حساس به ترتيب اغلب در غرب و شرق استان مشاهده شدند.نتيجه گيري:توده‌هاي مشكوك چچم جمع‌آوري‌شده از منطقه ممكن است با استفاده از غلظت 0.0196 ميلي‌گرم ماده موثره در ليترغربال‌گري شوند و بيوتيپ‌هاي مقاوم در مقايسه با سنجش‌هاي گلخانه‌اي سريع‌تر شناسايي شوند همچنين، نتايج آزمايش سريع مطابق با نتايج آزمايش كل گياه در گلدان است. با توجه به گسترش سريع پديده مقاومت در برابر علف كش ها، تشخيص سريع مقاومت ضروري است بنابراين، استفاده از روش هايي مانند تست سريع ممكن است بسيار كاربردي باشد.