بازتاب تحولات سبك زندگي در معماري خانه‌هاي طبقات شغلي شركت‌شهرهاي نفتي ايران قبل از دهۀ پنجاه (نمونۀ موردي: شركت‌شهر آبادان)

بيان مسئله: به دنبال تأثيرپذيري فرهنگي ايرانيان از اروپا در دوره قاجار، نفوذ معماري و شهرسازي جديد نيز با حركتي آرام صورت گرفت. ظهور صنعت نفت در خطه جنوبي ايران و حضور عوامل بيگانه كه حامل اين تغييرات بوده‌‌اند، اين حركت آرام را به حركتي شتاب‌زده مبدل ساخت و منجر به ايجاد پديده‌اي، به‌‌‌‌نام شركت ‌شهرها شد. در اين شهرك‌‌ها، سبك زندگي جديد بر پايه تقسيم‌بندي طبقات شغلي و اجتماعي، بر مبناي جايگاه افراد در نظام توليد بود، كه ظرف زندگي و كالبد معماري جديدي را مي‌‌طلبيد. هدف پژوهش: اين تحقيق با هدف به‌تصوير‌‌كشيدن تحولات سبك زندگي در اين شركت‌شهرها و تأثيرات آن بر معماري و شناسايي الگوي زندگي مدرن حاصله، كه بعدها به بطن فرهنگ ما نفوذ كرد، انجام شده است. روش پژوهش: در راستاي تحقيقي تفسيري- تاريخي، از بررسي‌‌هاي نرم‌افزاري به‌‌همراه تحليل‌‌هاي كيفي بهره برده ‌‌شده ‌‌است. با استفاده از نرم‌افزار اي‌‌گراف، گراف‌هاي توجيهي حاصل از نرم‌افزار براي شناسايي كالبدي نمونه‌‌هايي از خانه‌‌هاي سه‌طبقه شغلي متفاوت در شركت‌شهر آبادان، تحليل شده و سپس براي شناسايي تحولات سبك زندگي، مجلات و بولتن‌‌هاي منتشرشده در خلال سال‌هاي 1320 تا 1350 بررسي شده و با تحليل‌‌هاي كيفي، تغييرات سبك زندگي، شناسايي و در نهايت، به‌‌روش تحليل محتوايي-توصيفي و مقايسه‌اي مورد نتيجه‌‌گيري قرا‌‌ر گرفته‌‌ است. نتيجه‌گيري: مي‌‌توان‌‌گفت تغييرات در مؤلفه‌‌هاي مصرف، فراغت، فرهنگ و هويت بيشترين تحولات را در سبك زندگي ساكنين شركت‌شهر نفتي آبادان ايجاد كرده است. ايجاد ساختارهاي متفاوت در پلان خانه‌‌هاي طبقات شغلي، حذف حياط‌‌هاي مياني، تغييرات فضايي آشپزخانه و در نهايت برون‌گرايي و ساختار كاملاً متفاوت خانه‌‌هاي بنگلو در طبقه رؤسا، مي‌‌تواند بازتاب اين تغييرات به‌‌شمار‌‌آيد.