بانك‌هاي خصوصي: نيروي محرك گسترش بازار صكوك در اقتصاد اسلامي

بانك در قامت يكي از نهادهاي بازار پول، نقش مهمي در تأمين مالي طرح‌ها دارد. يكي از متداول‌ترين روش‌هاي تأمين مالي بانك‌ها، استفاده از انتشار اوراق بهادار با پشتوانۀ تسهيلات بانكي است. استفاده از ظرفيت بانك‌ها در نظام بانكداري اسلامي مي‌تواند باعث گسترش بازار صكوك و بازار سرمايه و افزايش كارايي آن‌ها شود. اين مقاله با هدف بررسي ظرفيت انتشار اوراق بهادار (صكوك) در بانك‌هاي كشور تدوين شده و به مقايسۀ تأثير بانك‌ها بر گسترش بازار صكوك پرداخته است. براي آزمون فرضيه‌‌هاي تحقيق، از تكنيك آماري گشتاورهاي تعميم‌يافته و داده‌هاي پانلي 17 بانك دولتي و خصوصي بين سال‌هاي 1387 تا 1396 استفاده شده است. نتايج اين پژوهش نشان داد كه نقدينگي اثري منفي و معنادار بر گسترش بازار صكوك در بانك‌هاي خصوصي و دولتي دارد. همچنين بين گسترش بازار صكوك و اندازۀ بانك، ارتباطي مثبت و معنادار مشاهده شد كه شدت اين ارتباط در بانك‌هاي خصوصي بيشتر است؛ به‌طوري‌كه در شرايط يكسان حدود 73 درصد بيشتر از بانك‌هاي دولتي، در گسترش بازار صكوك تأثيرگذار هستند. بررسي اثر رشد اقتصادي نيز نشان داد كه كاهش رشد اقتصادي، شرايط مناسبي براي بهره‌برداري بانك‌هاي خصوصي از انتشار صكوك در تأمين منابع مالي ايجاد مي‌كند؛ به‌طوري‌كه با كاهش رشد اقتصادي، بانك‌هاي خصوصي مي‌توانند با ابزارهايي مانند صكوك در مقابله با آن، نقشي مؤثر ايفا كنند.