تحليل تغييرات كاربري اراضي حوضه آبريز درياچه اروميه با استفاده از مدل LCM تا افق 2040

درياچه اروميه بزرگ‌ترين درياچه داخلي كشور است كه در 20 سال‌ اخير تراز سطح آب آن به ميزان چشم‌گيري كاهش ‌يافته است. بﺴﯿﺎري از كارﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﮐﺸﻮر ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ يكي از مهم‌ترين عوامل انساني منجر به‌اين كاهش تراز، تغييرات كاربري اراضي بوده است. تحقيق حاضر با هدف پايش تغييرات كاربري اراضي درگذشته و پيش‌بيني تغييرات آن در آينده با استفاده از مدل‌ساز تغيير زمين (LCM) در حوزه آبريز درياچه اروميه انجام پذيرفت. در اين تحقيق، تصاوير ماهواره Landsat سنجنده هاي TM و ETM (در سال هاي 2000، 2010 و 2020) ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎه ﻫﺎي اردﯾﺒﻬﺸﺖ و ﺧﺮداد ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽتجزيه‌ و تحليل شد. تصاوير هر ﺳﻪ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺸﺎورزي، ﺟﻨﮕﻞ، ﻣﺮاﺗﻊ، ﺑﺪﻧﻪ آﺑﯽ، ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻧﺴﺎن ﺳﺎز و ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻢ ﺗﻮان ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪ. ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﺑﺮاي ﺳﺎل 2040 ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮي ﺳﺎل ﻫﺎي ﯾﺎدﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل LCM بر پايه ﺷﺒﮑﻪ ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ زﻧﺠﯿﺮه ﻣﺎرﮐﻮف اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓت. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ در دوره اول (2010-2000) و دوره دوم (2020-2010) ﻧﺸﺎن داد ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﮐﺸﺎورزي و ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻢ ﺗﻮان ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ افزاﯾﺶ و ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ را دارﻧﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﯿﺐ، ارﺗﻔﺎع، ﺟﻬﺖ، ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﭘﺬﯾﺮي، ﺗﺮاﮐﻢ رودﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺮاﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي اﻗﻠﯿﻤﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ، ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق، دﻣﺎ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ، ﺗﻮان ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﻟﮑﻪ، ﺗﺮاﮐﻢ ﺣﺎﺷﯿﻪ، ﺗﻨﻮع ﮐﺎرﺑﺮي، آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪ دوره اول (2000-2010)، ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ 2020 ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﻣﺪل ﺳﺎز زﻣﯿﻦ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪ. ﭘﺲ از ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪل ﻣﯿﺰان ﺻﺤﺖ ﮐﻠﯽ 70% ﺑﻪ ﻃﻮري كه در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ 82% ﺗﻮاﻓﻖ و در آﻣﺎره ﯾﺎ ﻣﻘﺪار رﯾﺎﺿﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ 82% ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪه اﻧﻄﺒﺎق زﯾﺎد ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪ ﻧﻘﺸﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ واردﮐﺮدن ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ دوره دوم (2020-2010) ﺑﻪ ﻣﺪل ﺳﺎز ﺗﻐﯿﯿﺮ زﻣﯿﻦ، ﻧﻘﺸﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﺳﺎل 2040 ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎرﺑﺮي ﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي، ﺧﺎك و ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎرﺑﺮي ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻞ ، ﻣﺮاﺗﻊ و ﺑﺪﻧﻪ آﺑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ را ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ.