مأموريت‌هاي افواج نظامي قاجار در زمان صلح؛ مطالعه موردي فوج كمره

ايران در دوره قاجار از داشتن ارتشي منظم، منسجم، حرفه اي و كارآزموده محروم بود. در حالي كه براي سالياني دراز با مخاطرات جدي سرزميني و فراسرزميني دست و پنجه نرم مي كرد و هر از چندي با تهاجمي خارجي يا شورش و آشوبي داخلي روبه رو بود. در آن شرايط هسته مركزي و اصلي ارتش قاجار را عناصر جنگجوي ايلي و محلي تشكيل مي داد. ارتش مزبور از ده ها فوج تشكيل مي شد كه هركدام از آنها به ولايت يا ايالتي خاص تعلق داشتند. تكليف افواج در زمان حمله خارجي روشن بود، اما پرسش اين است كه واحدهاي نظامي مورد نظر در زمان صلح و آرامش از چه وظيفه يا وظايفي برخوردار بودند و مأموريت شان چه بود؟ براي پاسخ به اين پرسش در مقاله ي حاضر برخي از مأموريت هاي دوره صلح يكي از افواج ارتش يا قشون قاجار به نام فوج كَمَرَه بررسي شده است. فوج مزبور مانند ساير افواج با آموزش هاي بسيار محدود عمدتاً در دو نوع مأموريت به خدمت گرفته مي شد؛ يكي مأموريت مرزداري و ديگري، سركوب آشوب ها و ناآرامي هاي داخلي. البته فراگيري و تمرين مهارت هاي نظامي نيز از جمله مشغوليت هاي اين واحدهاي نظامي در دوره ي صلح بوده است. براي يافتن پاسخ پرسش مورد نظر اين پژوهش، با بهره گيري از اسناد و منابع مكتوب، از روش توصيفي– تحليلي استفاده شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه شكل گيري فوج كمره همچون ساير اركان نظامي دوره قاجار متأثر از نيازهاي زمانه و داراي فرماندهي نظامي مستقلي بود كه توسط شاه يا برخي شاهزادگان انتخاب مي شد. اين فوج پس از جنگ هرات و برخي درگيري هاي مرزي منطقه سيستان، براي سال هاي دراز در سركوب شورش هاي منطقه دلفان، بختياري، آذربايجان و فارس حضور مؤثري داشت.