نماد، گستره و كاركردهاي آن در سروده‌هاي اجتماعي ـ اعتراضي اسماعيل شاهرودي

اسماعيل شاهرودي از شاعران توانمند و جامعه‌مدار شعر نو فارسي است كه شعرش در بسياري اوقات رنگ سمبوليسم اجتماعي به خود مي‌گيرد. شاعري انسان‌گرا كه آثارش سرشار از شور و هيجان جامعه و سياست و مبارزه و عاطفه‌ انساني است. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي و با هدف بررسي و تحليل شعر اسماعيل شاهرودي ازنظر حضور كيفيت نمادها و نقش بلاغي و هنري آنها در تعليق معنا، چندلايگي معنايي و تبيين مسائل و موضوعات اجتماعي و انتقادي به انجام رسيده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كاربرد تصاوير نمادين در شعر و انديشه‌ اسماعيل شاهرودي، راهي براي بيان و طرح موضوعات و مضاميني است كه نمي‌توانسته است آنها را به‌صورت مستقيم و آشكارا بيان كند؛ نيز مسيري براي ورود به طرح مسائل و بيان دردهايي است كه جامعه و فضاي استبدادي، اجازه‌ نزديك‌شدن به آنها را نمي‌داده است. شاهرودي رويكرد نمادگرايانه را دريچه‌اي براي نگريستن عميق و انساني به مسائل اجتماعي و سياسي، طرح و تبيين آنها و شورشگري، اعتراض و فرياد عليه ناملايمات و نابساماني‌ها مي‌داند. او از همه‌ انواع نماد ازجمله نمادهاي ادبي، طبيعي، تاريخي و... بهره برده و آنها را به‌زيبايي و آگاهانه در خدمت طرح مسائل اجتماعي و سياسي قرار داده است. همچنين شاهرودي با وجود استفاده از نمادهاي مرسوم و متداول در بسياري اوقات براي بيان انديشه‌هاي انتقادي و اعتراضي خود، به نوآوري در خلق نماد نيز دست يازيده است.