ايل كرد چمشگزك و حفاظت از مرزهاي شمال شرق ايران پس از قرن يازده هجري قمري

Chamshgazak Kurdish tribe and protection of the northeastern borders of Iran after the eleventh century AH

يكي از ايل هاي كرد نژاد ايران، ايل چمشگزك مي باشد. اين ايل تا قبل از قرن يازده (ه.ق) در مناطق ديار بكر و جنوب ارزنجان در كشور عثماني زندگي مي كردند. با رفتار قهر آميز دولت عثماني با شيعيان در شرق آناتولي، ايل شيعه مذهب چمشگزك به داخل ايران كوچ نموده و در منطقه مرزي مهاباد و اطراف آن ساكن گرديد. همزمان با تشكيل دولت صفوي ازبكان كه در ماورالنهر به قدرت رسيده بودند با حملات مكرر خود آرامش و امنيت را از مرزهاي شمال شرقي ايران سلب نموده بودند. به‌طوري كه ناامني در مرزهاي شمال شرقي ايران عمده ترين مشكل امنيتي اين دولت بود. يكي از اقدامات دولت صفوي كوچ اين ايل از شمال غربي ايران به مرزهاي شمال شرقي كشور بود. اين ايل در پيشگيري از تجاوزات ازبكان مانند ديوار دفاعي مستحكمي عمل نموده و مانع از هجوم آنان به مناطق مركزي ايران گرديد. يكي از اهداف اصلي اين نوشتار، بيان علل كوچ اين ايل به منطقه مرزي شمال شرق كشور و هدف ديگر آن تبيين نقش دفاعي آن در مقابل تجاوزات مكرر ازبكان مي‌باشد. بررسي عوامل موفقيت اين ايل در تحقق اهداف فوق موضوع مورد مطالعه اين مقاله مي‌باشد كه به روش توصيفي- تحليلي تبيين گرديده است. به نظر مي‌رسد اعتقاد به مذهب تشيع، شجاعت نژادي و علاقه به آب و خاك اين سرزمين از عوامل اصلي اين موفقيت بوده است.

One of the Kurdish tribes of Iran is the Chamshegzak tribe. This tribe lived in the areas of Diar Bakr and south of Arzanjan in the Ottoman Empire before the 11th century AH. Due to the Ottoman government's violent treatment of Shiites in eastern Anatolia, the Chamshgazak Shiite tribe migrated into Iran and settled in and around the Mahabad border region. Simultaneously with the formation of the Safavid Uzbek government, which came to power in Transoxiana, they repeated their attacks, depriving peace and security on the northeastern borders of Iran. Insecurity on the northeastern border of Iran was the main security problem of this government. One of the actions of the Safavid government was the migration of this tribe from northwestern Iran to the northeastern borders of the country. The tribe acted as a strong defensive wall to prevent Uzbek aggression and prevented them from invading central Iran. One of the main purposes of this article is to explain the reasons for the migration of this tribe to the northeastern border region of the country and the other purpose is to explain its defensive role against repeated Uzbek aggression. The study of the success factors of this tribe in achieving the above goals is the subject of this article, which is explained by descriptive-analytical method. Belief in the Shiite religion, racial courage and interest in the land and water of this land seem to have been the main factors in this success.