شناسايي الگوهاي زماني‌ـ مكاني ازدحام ترافيكي با استفاده از كلان‌داده‌هاي مبتني‌بر تصاوير ترافيكي سرويس نقشه گوگل

تحليل وضعيت ترافيكي و پيشنهاد روش‌هاي مديريت جريان ترافيك نقش اساسي در ارزيابي عملكرد بسياري از سيستم‌هاي حمل‌ونقلي ايفا مي‌كند. در بين روش‌هاي جمع‌آوري داده‌هاي ترافيكي، رويكردهاي مبتني‌بر فنّاوري‌هاي نوين كه امكان گرد‌آوري حجم بسياري از داده‌هاي پوياي زماني‌ـ مكاني را فراهم مي‌آورند و استخراج روندها و الگوها را تسهيل مي‌كنند اهميت بسياري دارند. در اين پژوهش، تهران به‌منزله پايتخت ايران، با ويژگي‌هاي اقتصادي و اجتماعي خاصي كه دارد و تنوع سفرها كه به وضعيت ترافيكي متغير منجر مي‌شود، مطالعه شده است. داده‌هاي حاصل از پردازش رقومي تصاوير ترافيكي به‌دست‌آمده از سرويس نقشه گوگل در بازه زماني پيوسته يك‌ماهه‌اي (هفدهم فروردين تا هفدهم ارديبهشت 1398)، نخستين بار به‌منظور ارزيابي روند تغييرات ميانگين ازدحام ترافيكي در سطح نواحي منطقه مطالعاتي، به‌كار رفته است. پس از استخراج داده‌هاي اوليه و با توجه به تغيير الگوي سفرها و در نتيجه، ميزان ازدحام ترافيكي، شاخص ازدحام ترافيكي (CI) به‌تفكيك در روزهاي كاري و غيركاري، محاسبه شد و به مركز نواحي 117‌گانه شهر تهران اختصاص يافت. با استفاده از تحليل‌هاي توصيفي روي كلان‌داده‌هاي مورد بررسي، ساعات اوج ازدحام ترافيكي در بازه زماني مورد مطالعه استخراج شد. سپس شاخص Getis Ord، نواحي پرازدحام منطقه مطالعاتي را براساس ارزيابي خوشه‌هاي مكاني، مشخص كرد. همچنين ارتباط زماني بين مقادير ازدحادم ترافيكي، در برش‌هاي زماني متفاوت طي كل بازه زماني مورد مطالعه، با استفاده از آزمون آماري كروسكال واليس ارزيابي شد و فرض صفر مبتني‌بر همبستگي بين مقادير ميانگين ازدحام و در نتيجه، همبستگي زماني بين مقادير تأييد شد. با استفاده از تحليل‌هاي پوششي نقشه‌هاي ترافيكي نيز، خوشه‌هاي ترافيكي پرازدحام در سطح اطمينان 90%، در اوج صبح و عصر، به‌تفكيك روزهاي كاري و غيركاري استخراج شد. نتايج اين پژوهش مي‌تواند در اصلاح و بازنگري محدوده‌هاي ترافيكي مؤثر باشد و همچنين به تحليل‌هاي مرتبط با آلودگي هوا، مطالعات در زمينه قيمت‌گذاري معابر و بررسي روند شكل‌گيري و انتشار گلوگاه‌هاي ترافيكي در بازه‌هاي زماني دلخواه، ياري برساند.