مديريت پيچيدگي فقر مبتني بر توسعۀ پايدار مناطق نفت‏خيز محروم ايلام: كاربردي از روش‌شناسي پويايي سيستم (SD)

هدف: برخلاف قوانين توسعه مناطق نفت‏خيز و محروم كشور، استان ايلام با وجود منابع غني نفت‌وگاز، هنوز مناطق محروم بسياري دارد. پژوهش حاضر با طرح مداخله سيستمي به مديريت پيچيدگي فقر پرداخته است و در جست‌وجوي شناسايي سياست‌هاي محروميت‌زدايي مبتني بر توسعۀ پايدار مناطق محروم نفت‏خيز و گازخيز ايلام است. روش: براي اين منظور، ابتدا مدل پويايي سيستم فقر مبتني بر توسعۀ پايدار مناطق محروم نفت‏خيز با مشاركت سياست‏گذاران توسعه منطقه‌اي طراحي و پس از اعتبارسنجي مدل، در افق بيست‌ساله شبيه‌سازي شد. سپس با توجه به نتايج تحليل حساسيت مدل، سياست‌هاي فقرزدايي مبتني بر توسعۀ پايدار مناطق محروم، شامل پايداري اقتصادي، اجتماعي و محيطي منطقه‌اي شناسايي و نتايج مقايسه و رفتار متغيرهاي هدف تجزيه‌وتحليل شد. يافته‌ها: يافته‌هاي حاصل از شبيه‌سازي مدل، سياست‌هاي تركيبي منتخب بدين ترتيب شناسايي شدند: ۱. تأمين منابع مالي دولتي و غيردولتي و سرمايه‌گذاري در توسعه منطقه‌اي و محروميت‌زدايي؛ ۲. سرمايه‌گذاري روي فرصت‌هاي شغلي صنعت نفت‌وگاز؛ ۳. سرمايه‌گذاري روي فرصت‌هاي شغلي كشاورزي؛ ۴. سرمايه‌گذاري روي فرصت‌هاي شغلي گردشگري و گمرك مرز بين‌المللي؛ ۵. افزايش پاسخ‏گويي و شفافيت در راستاي مبارزه با فساد سياسي و نفوذ قدرت در تخصيص منابع دولتي به استان؛ ۶. توانمندسازي نيروي كار كشاورزي متناسب با فرصت‌هاي شغلي در دسترس كشاورزي؛ ۷. توانمندسازي نيروي كار صنعت نفت‌وگاز متناسب با فرصت‌هاي شغلي در دسترس بخش صنعت نفت‌وگاز در راستاي كاهش استخدام غيربومي؛ ۸. توانمندسازي نيروي كار بخش خدمات متناسب با فرصت‌هاي شغلي گردشگري و گمرك مرز بين‌المللي؛ ۹. سرمايه‌گذاري در بهره‌وري منابع آب در راستاي مديريت تقاضاي منابع آب در كشاورزي و صنعت نفت‌وگاز؛ ۱۰. افزايش نظارت بر اجراي الزامات و استانداردهاي محيطي و اِعمال جرايم محيطي براي بهره‌برداران توسعه صنعتي منطقه و الزام به انتشار گزارش پايداري شركت‌هاي صنعت نفت، گاز و پتروشيمي، به‌عنوان بهترين سياست‌هاي فقرزدايي مبتني بر توسعۀ پايدار مناطق محروم نفت‏خيز ايلام. نتيجه‌گيري: مدل پيشنهادي كاربردي از مديريت پيچيدگي فقر و سياست‏گذاري توسعه پايدار مناطق محروم است و كارايي آن با توجه مناطق محروم نفت‏خيز ايلام نشان داده شده است.