مؤلفه‌هاي فرهنگي مؤثر بر شكل‌ گيري آرايه‌هاي معماري شهر تاريخي ماسوله

نقش تعاملات فرهنگي در شكل‌ گيري هويت معماري هر جامعه ازجمله مباحثي است كه در مجامع علمي و هنري از اهميت خاصي برخوردار است. بدين سبب جهت شناختن هويت معماري و هنري هر جامعه‌اي مي‌بايست؛ مفاهيم اجتماعي، اعتقادي، فرهنگي و... در آن جامعه را كه در بستر ادوار تاريخي شكل‌گرفته‌اند موردبررسي قرار داد. مقاله‌ي حاضر درصدد شناخت مؤلفه‌هاي فرهنگي مؤثر بر شكل‌گيري هويت آرايه‌هاي معماري شهر تاريخي ماسوله با استفاده از روش‌هاي توصيفي- تحليلي و مطالعات ميداني است. يافته‌ها حاكي از آن است، آرايه‌هاي معماري ماسوله متأثر از مفاهيم فرهنگي دو دوره‌ي تاريخي پيش از اسلام و پس از اسلام است. آرايه‌هاي معماري پيش از اسلام در ماسوله نتيجه‌ي آيين‌هاي مذهبي ايران باستان است و در دوران اسلامي حاصل انديشه‌هاي حكومت‌هاي ايلخانان، صفويه، زنديه، قاجار، پهلوي و دوره انقلاب اسلامي است. عمده‌ترين مفاهيم مؤثر در شكل‌گيري آرايه‌هاي معماري ماسوله برگرفته ‌شده از؛ اعتقادات ديني و مذهبي، طبيعت‌گرايي، احترام به طبيعت، اشكال هندسي و رياضي، تعاملات فرهنگي و اجتماعي مهاجرين غيربومي در ماسوله است. نتايج نشان‌دهنده‌ي آن است، معماري ماسوله تا پيش از دوره قاجاريه داراي كم‌ترين تغييرات هويتي و فرهنگي بوده است؛ اما با ورود به دوران قاجاريه و افزايش تعاملات بين‌المللي با كشورهاي اروپايي و غربي، معماري و آرايه‌هاي هنري ماسوله از حالت درون‌گرايي كه يكي از مؤلفه‌هاي معماري ايراني اسلامي است؛ به‌سوي معماري برونگرا تغييريافته است. همچنين در دوران معاصر آرايه‌هاي معماري ماسوله در خارج از شهر با مصالح غيربومي كه فاقد سازگاري هويتي و فرهنگي هستند ايجاد و در ابنيه ماسوله نصب مي‌گردند.