بررسي اثر شوك‌هاي نامتقارن اقتصاد سايه بر مصرف انرژي با لحاظ شاخص توسعه ي مالي چند بعدي در ايران

اين مقاله با استفاده از مدل اتو رگرسيون با وقفه‌‌هاي توزيعي غيرخطي (NARDL)، تأثير شوك‌‌هاي مثبت و منفي اقتصاد سايه و توسعه مالي بر مصرف انرژي را طي دوره‌‌ زماني 1353 تا 1394 در كوتاه‌‌مدت و بلندمدت، مورد بررسي قرار داده است. از شاخص توسعه‌‌ي مالي چندبعدي و حجم اقتصاد سايه محاسبه شده توسط پيرايي و رجايي (1394) با استفاده از شاخص چندگانه-علل چندگانه بهره‌‌گيري شده است. نتايج تحقيق، نشان مي‌‌دهد كه تأثير شوك‌‌هاي مثبت و منفي اقتصاد سايه و توسعه‌‌ مالي بر مصرف انرژي در بلندمدت و كوتاه‌مدت، نامتقارن بوده و اين عدم تقارن به اين صورت است كه در كوتاه‌‌مدت و بلندمدت، شوك منفي اقتصاد سايه، تأثير بيشتري نسبت به شوك مثبت آن دارد. در بلندمدت، شوك مثبت توسعه‌‌ي مالي نسبت به شوك منفي آن، اثر بيشتري بر مصرف انرژي دارد. شوك منفي اقتصاد سايه با يك وقفه، منجر به افزايش 0.04 در مصرف انرژي مي‌‌گردد؛ اما شوك مثبت آن، تنها 0.02 مصرف انرژي را كاهش مي‌‌دهد. همچنين رابطه‌‌ي بين شوك‌‌هاي مثبت و منفي توسعه‌‌ي مالي بر مصرف انرژي مستقيم بوده است. لذا، به منظور كنترل مصرف انرژي، سرمايه‌‌گذاري در بهبود توسعه‌‌ي مالي از طريق بهبود تكنولوژي منجر به كاهش آلودگي محيط زيست و صرفه‌‌جويي در مصرف انرژي خواهد شد.