بهينه‌سازي راندمان استخراج و خواص فيزيكي شيميايي و عملكردي موسيلاژ دانه گزنه رومي

در طي سال‌هاي اخير تحقيقات بسياري جهت يافتن منابع جديد هيدروكلوئيدي به خصوص از منابع گياهي بومي و بررسي خواص عملكردي آن‌ها انجام شده است و استخراج هيدروكلوئيدها از منابع گياهي جديد و مورد توجه زيادي قرار گرفته است. هدف: گزنه رومي (Urtica pilulifera) از ديرباز در طب سنتي استفاده‌هاي فراوان داروئي داشته و دانه‌هاي اين گياه نيز مي‌تواند منبع بالقوه‌اي براي استخراج موسيلاژ باشد. در تحقيق حاضر، بهينه‌سازي شرايط استخراج موسيلاژ دانه هاي اين گياه مورد بررسي قرار گرفته است. روش كار: در اين تحقيق با روش سطح پاسخ، تأثير چهار متغير مستقل در سه سطح شامل نسبت دانه به آب (1:5، 17.5: 1، 1:30)، دما (30، 57.5، 85 درجه سانتي‌گراد)، زمان (30، 135، 240 دقيقه) و pH (3، 6.5، 10) بر راندمان استخراج، محتواي پروتئين، پايداري امولسيون و شاخص‌هاي رنگ (L*، a* و b*) موسيلاژ دانه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج: افزايش دما (تا حد مشخص) و نسبت آب به دانه و pH بر افزايش راندمان استخراج موسيلاژ تاثير معناداري (0.05 gt;p) داشتند. در pH‌هاي بالاتر، زمان كوتاه‌تر و مقادير كمتر آب، محتواي پروتئيني موسيلاژ كمتر بود. موسيلاژ استخراج شده در pHهاي پايين‌تر و مقادير كمتر آب، تاثير بيشتري در پايداري امولسيون نشان داد. بر اساس نتايج، فقط متغير pH بر شاخص‌هاي رنگ تاثيرگذار بوده و با افزايش pH به ترتيب كاهش و افزايش معني‌دار در شاخص روشنايي و قرمزي مشاهده شد. نتيجه گيري نهائي: پس از بهينه‌سازي عددي، شرايط بهينه استخراج به صورتpH برابر با 4.23، زمان استخراج 239.9 دقيقه، دماي استخراج 45.79 درجه سانتي‌گراد و نسبت آب 5 برابر دانه تعيين شد. در شرايط بهينه بازده استخراج 11.08 درصد، محتواي پروتئيني 14.55 درصد، بيشترين پايداري امولسيون 50 درصد، شاخص L* 47.59 و شاخصa* 15.05 محاسبه شد كه مطابقت خوبي با مقادير پيش‌بيني شده داشت.