مصداق «نفس مطمئنة» در روايات تفسيري فريقين

The Instance of “Confident Soul” (Nafs e Mutma’innah) in the Interpretive Narrations of the Two Major Sects of Islam

تفسير قرآن كريم گاهي از طريق شأن نزول يا تطبيق رواياتي كه ذيل آيات بيان شده، صورت گرفته است. مفسران فريقين در بعضي از آيات، مصاديق مختلفي بيان كرده‌اند.«نفس مطمئنه» در آيۀ بيست‌وهفتم سورۀ فجر يكي از مصاديقي است كه مفسران، افراد متفاوتي از جمله: پيامبرJ، خليفه اول، خليفه سوم،‌ ابن‌عباس وغيره را تطبيق داده‌اند. در صورتي كه سورۀ فجر مشهور به سورۀ امام حسين(ع) است. بعضي از مفسران افزون بر روايات فضيلت سوره، سياق آيات آخر اين سوره را به ايشان تطبيق داده‌اند.در اين مقاله، به روش توصيفي - تحليلي تمام روايات تفسيري ذيل آيات 27 و 28 سورۀ فجر مورد تحليل و ارزيابي انجام گرفته و مشخص گرديد كه بعضي از اين روايات از جهت سندي ضعيف هستند.برخي ديگر از روايات اگرچه از نظر سند صحيح هستند، اما از جهت مفهومي با «نفس مطمئنه» تطبيق نمي‌كنند. تعداد ديگري از مصاديق به سبب مكي‌بودن سورۀ مردود مي‌شوند و در آخر تعدادي از مصاديق با وجود سياق سوره و استناد به تفسير قسمت‌هاي ديگر سوره اثبات مي‌گردند.

The interpretation of the Holy Quran is sometimes done through the instances of revelation or the application of the narrations mentioned in the following verses. The commentators of the two major sects of Islam have mentioned different instances in some verses. . In Surah Fajr: 27 one of this kind of topic where several instances have been mentioned by the interpreters for “Confident Soul” (Nafs e Mutma’innah) such like the Holy Prophet (P), the first caliph, the third caliph, Ibn Abbas while this surah is known as Surah of Imam Hossein (A.S). In addition to the narrations of the virtues of the surah, some commentators have adapted the context of the last verses of this surah to Imam Hossein (A.S). In this article, all the interpretive narrations under verses 27 and 28 of Surah Fajr have been analyzed and evaluated by the descriptive-analytical method and it has been determined that some of these narrations are weak in terms of authenticity. Some of the other narrations, although they are authentic in terms of authenticity, do not conform to “Confident Soul” (Nafs e Mutma’innah) in terms of concept. Several other instances are rejected due to the being Meccan of the surah, and finally, some instances are proved due to the context of the surah and the citation of the interpretation of other parts of the surah.