بررسي نقش و جايگاه راه عتبات در تحولات ديني و اجتماعي كرمانشاهان در عصر قاجار

Investigating the role and position of Road Atbat in the religious and social developments of Kermanshahs in the Qajar era

با روي كار آمدن قاجاريه و با توجه به گرايشات مذهبي آنها، عتبات عاليات و مسائل مرتبط با آن از جمله زائران جايگاه ويژه‌اي پيدا كرد. بر اين اساس حاكمان كرمانشاه نيز با تبعيت از سياستهاي دولت مركزي در تهران، بخش مهمي از اقدامات حكومت داري خود در اين ولايت را به راه عتبات عاليات و زائران و مسائل مرتبط با آن اختصاص دادند. اين پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تحقيق تاريخي كه مبتني بر توصيف و تحليل است به اين پرسش پاسخ دهد كه راه عتبات عاليات چه نقش و جايگاهي در تحولات اجتماعي و ديني كرمانشاه دارد؟ و چگونه منجر به تغييرات مهمي در اوضاع اجتماعي و ديني اين شهر گشت؟ يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه با توجه به اهتمام شاهان قاجار قاجار و حاكمان كرمانشاه در زمينه ايجاد امنيت در راه عتبات و تمهيداتي همچون ايجاد مساجد و تكايا و كاروانسراها جهت رفاه حال زائران موجبات گسترش زائران در اين جغرافيا گشت و با توجه به اينكه عالمان ديني، تاجران و شاهزادگان در كنار مردم عادي از افراد مهم از زائران بودند، تعاملات و مراودات حسنه ميان آنها و حاكمان و مردم كرمانشاه موجب سكونت دائمي برخي از آنها شد و شكل گيري طبقه متنفذ روحانيت و تجار از همان زمان صورت گرفت و پيامدهاي اين اتفاق موجب تحولات اجتماعي و ديني مهمي در كرمانشاه گشت كه مي توان به تقويت گفتمان و مذهب شيعه در تقابل با ساير اديان و اقليتهاي ديني و نيز گرايشات مشروطه خواهي در آن اشاره كرد.

With the rise of the Qajar dynasty and due to their religious tendencies, the shrines and pilgrimages gained a special place. This research aims to answer this question by using the historical research method which is based on description and analysis, what is the role and place of the Way of Atabat in the social and religious developments of Kermanshah? and how did it lead to important changes in the social and religioussituation of this city? The findings of the present research show that the actions of the Qajar kings and the rulers of Kermanshah to create security on the way to the tombs and also to create mosques and takayas and caravanserais for the well-being of pilgrims led to the expansion of pilgrims in this geography and considering that religious scholars, merchants and princes along with Ordinary people were important people among the pilgrims, the good interactions between them and the rulers and people of Kermanshah led to the permanent residence of some of them, and the formation of the clerical class and merchants took place from that time, and this caused social and religious changes in Kermanshah. It is possible to mention the strengthening of the discourse and religion of Shia in opposition to other religions and religious minorities, as well as the tendencies of constitutionalism in it.