مطالعه تطبيقي احاديث باب بداء در اصول كافي با قرآن كريم

The Createdness of the Material World from the Theologian and Philosopher's Point of View

يكي از عالي‌ترين مفاهيم قرآني كه از سوي معصومان نيز مورد تأييد قرار گرفته، مسئلۀ «بداء» است. اگرچه «بداء» به معناي امكان تغيير مقدرات غير حتمي خداوند بر اساس افعال اختياري انسان و پاره‌اي حوادث و وقايع و شرايط ويژه، در ميان عموم علماي متأخر شيعه پذيرفته شده؛ امّا اين مسئله در ميان عالمان متقدم، از نظر مفهوم و ماهيّت آن، با اختلاف‌هايي همراه بوده ­است. كليني از جمله كساني است كه نظر او با نظر مشهور فعلي عالمان شيعه، كاملاً هماهنگ مي­باشد. در اين نوشتار، مستندات قرآني باب بداء از كتاب كافي مورد بررسي قرار خواهد گرفت و در ضمن آن، به تبيين درست اين مسئله و به ويژه عدم تنافي اين مسئله با علم علي الاطلاق خداوند، بر اساس روايات موجود در اين كتاب، راستي آزمايي خواهد شد. كليني؛ «بداء» را به معناي مشهور آن، با استناد به آيات مختلف از قرآن، پذيرفته و آن را جزء اعتقادات ضروري شيعه، بر شمرده­ است. طبق روايات كافي، ‌همۀ پيامبران الهي در طول تاريخ، امت خود را به اين باور فراخوانده‌اند. همچنين اين مسئله تنها در دايره قضاي غير محتوم خداوند، معنا پيدا مي‌كند و علم الهي، هم قضاي پيشين و هم قضاي تغيير يافته در اين پديده را در بر دارد. بر اين اساس، باور به مسئله بداء، هرگز به منزلۀ اعتقاد به جهل و يا نقص پروردگار متعال نمي‌باشد.

The current article has been compiled to explain comparatively the issue of the temporal contingency of the material world according to the views of four Islamic denominations, Mu'tazila, Ash'arites, Matradaiyeh, and Shiites, in addition to Avicenna, the Muslim philosopher and the founder of the philosophy of peripatetic. First, the article addresses a preliminary statement about the meaning of temporary contingency and its opposite, namely the eternality and meaning of the Universe, as expressed by the heads of Sunni religious denominations, the Mu'tazilites and the Ash'arites and Materidiyya, by directly referring to the sayings of the heads of these denominations, then, in this article, the theory of Avicenna has been explained, and finally, the authors have judged these theories. Among the results of this paper is that the theologian rule for the contingency of the universe is failed. The problem of the creation of matter from nothing makes a problem for both philosophers and theologians. an‎d finally, it.