بررسي مفهوم «نبي» و «رسول» در الميزان و مفاتيح‌الغيب فخر رازي

Investigating the Concept of "Prophet" and "Messenger" in Al-Mizan and Mafatih Al-Ghayb Fakhr al-Din al-Razi

توجه به معناي ­لغوي واژه رسول و نبي در قرآن، و اينكه چه­ موقع رسول خطاب شده ­اند؛ چه ­موقع نبي، نكتۀ مهمي است كه كمتر مورد توجه قرآن­ پژوهان قرار­گرفته­ است. عده­ اي آن­دو را هم­ معنا و گروهي حكم به تباين معنايي ­واژه رسول و نبي كرده ­اند. پژوهش حاضر ديدگاه فخر رازي و علّامه طباطبائي را با استفاده از ابزار كتابخانه ­اي و روش توصيفي­-تحليلي مورد بررسي قرار داده ­است. فخر رازي، ملاك انتخاب نبي را تنها اصطفاء­ عبد، توسط خدا دانسته و نبي را بشري معرفي مي­كند كه به­ واسطۀ وحي با ساير افراد متفاوت شود. از نظر فخر رازي چنين كسي هرگاه مأمور به تبليغ وحي شود، مي­شود رسول. او همچنين رابطه اين دو را عموم و خصوص مطلق در نظر­ گرفته ­است. اما از نظر علّامه­ طباطبائي، نبي شخصي است كه براى مردم، آنچه مايه صلاح معاش و معادشان است بيان­ كند و رسول عبارت است از كسى كه حامل رسالت خاصى باشد؛ مشتمل بر اتمام حجتى كه به دنبال مخالفت با آن عذاب و هلاكت و امثال آن باشد. بنابراين رسالت از نظر علّامه وصفي خاص و زايد بر نبوت است. بنابراين با توجه به تعريف فوق مي­توان گفت آنچه علّامه «نبي» مي­داند از نظر فخر رازي «رسول» است.

Paying attention to the literal meaning of the word messenger and prophet in the Qur'an, and when they are addressed as messengers when they are prophets, is an important point that has received less attention from Quranic scholars. Some have interpreted both as meaningful and a group as a meaningful contrast between the words of the Prophet and the Messenger. The present study examines the views of Fakhr Razi and Allameh tabataba'i using library and descriptive-analytical methods. Fakhr Razi considers the criterion for choosing a prophet to be only the prayers of God by God and considers the prophet to mean a human being who is different from other people through revelation. According to Fakhr Razi, such a person becomes a messenger whenever he is commissioned to propagate revelation. He also considers the relationship between the two to be general and especially absolute. But according to Allameh Tabataba'i, the Prophet is a person who expresses to the people what is good for their livelihood and resurrection, and the Messenger is the one who carries a special mission, including the completion of a proof that seeks to oppose that torment and destruction and the like. Therefore, according to Allameh, the mission is a special and superfluous description of prophecy. Therefore, according to the above definition, it can be said that what Allameh knows as a "Prophet" is "Messenger" according to Fakhr Razi.