نقد و بررسي تطبيقي مذاهب اسلامي در نگرش تأويلي به آيات وحياني (با تكيه بر نقد كلام سلفيه)

A Comparative Critique of Islamic Religions in an Interpretive Attitude to Revelation Verses (Relying on the critique of Salafi theology)

در ميان برخي متكلمان اسلامي و غيرآن در خصوص مسأله‌ي تأويل و جواز يا عدم آن مباحث مختلفي مطرح شده است. مسأله پژوهش يافتن معنايي مشترك در خصوص تأويل و بيان راهكاري در پاسخ به شبهات پيرامون آن با روش تحليلي و توصيفي است كه در اين راستا از محتواي منابع تفسيري، كلامي و حديثي بهره گرفته شده است. بر اين اساس مهمترين دستاورد پژوهش گوياي آنست كه با توجه به پيش فرض‌هاي موجود در مسأله‌ي تأويل و بيان دلايل منكران(مأموريت مسلمانان به اخذ معناي ظاهري آيات، خودداري سلف از تأويل صفات، لزوم عدم بيان از سوي خدا و رسول(ص)، عدم تبيين معيار، تفاوت مبناي طرفداران تأويل) و مدافعان آن(آيات مثبت تأويل، امتناع حمل صفات خدا به معاني ظاهري، احاديث دال بر جواز تأويل، امتناع برخي نصوص از اخذ معاني ظاهري)، با نقد و بررسي(نقضي و حلي) آنها و به رغم اختلاف نظرها در شمول تأويل در آيات، مي‌توان گفت كه تأويل قرآن و حمل معناي آيات برخلاف معاني ظاهري آنها، در مصاديقي كه حمل بر ظاهر كلام مستلزم مخالفت با محكمات قرآن، ضروري دين و ادله قطعي باشد، جايز و امكانپذير است.

Among some Islamic and non-Islamic theologians, various issues have been raised regarding the issue of interpretation and permission or not. The problem of research is to find a common meaning regarding interpretation and expressing a solution in response to doubts about it by analytical and descriptive methods, in which the content of interpretive, theological and hadith sources has been used. Accordingly, the most important achievement of the research is that according to the existing presuppositions in the issue of interpretation and expression of the reasons for the deniers Explaining the criterion, the difference between the basis of the proponents of interpretation) and its defenders (positive verses of interpretation, refusing to carry the attributes of God in apparent meanings, hadiths indicating the permission of interpretation, refusing some texts from obtaining apparent meanings), criticizing them (refuting and resolving) and Despite the differences in the interpretation of the verses, it can be said that the interpretation of the Qur'an and carrying the meaning of the verses contrary to their apparent meanings is permissible in cases where carrying on the appearance of the word requires opposition to the courts of the Qur'an, religion and definite evidence.