تأثيرات جنبش سنوسيه در حجاز (مطالعه موردي شيخ فالح الظاهري)

سنوسيه يكي از جنبش‌هاي تأثيرگذار اسلامي است ‌كه به ايجاد يك جامعه انساني با مؤلفه‌هاي فرهنگي و اقتصادي با توجه به توانايي‌ها و امكانات در دسترس، اهتمام ورزيد. اين حركت، جنبشي محلي نبود؛ بلكه موسس آن، محمد بن علي السنوسي، به گونه‌اي عمل كرد‌كه جنبشي عربي و با نفوذ گسترده باشد. اين پژوهش سعي دارد يك دوره مهم از تاريخ جنبش سنوسي در حجاز را بررسي، و تأثيرات مذهبي و فرهنگي آن را بر جامعه حجاز آشكار كند. منطقة حجاز، به دليل اهميت مذهبي، در تاريخ جنبش سنوسي از جايگاه برجسته‌اي برخوردار است؛ در واقع دعوت سنوسي از حجاز آغاز شد. اولين زاويه (خانقاه) سنوسي در حجاز و در كوه ابي‌قبيس، و سپس تعداد زيادي از زاويه‌هاي سنوسي در حجاز و ساير بلاد اسلامي ايجاد شد‌كه مورد استقبال عده كثيري از اهل حجاز واقع شد. شيخ فالح الظاهري يكي از برجسته ترين شاگردان زاويه سنوسي بود كه بعداً يكي از شيوخ برجسته آن شد و شهرت وي در افق‌ها گسترش يافت. وي به مقام علمي برجسته‌اي دست يافت‌كه شايسته تدريس در بسياري از سرزمين‌هاي اسلامي شد؛ تا جايي‌كه سلطان عبدالحميد از وي براي تدريس در استانبول دعوت كرد و عده‌اي از طلاب به دست او تربيت شدند‌ و پرچم علم را در جهان اسلام برافراشتند.