همبستگي پارامترهاي زيستي و غيرزيستي به روش تحليل مؤلفه‌هاي اصلي در منطقه جنوب درياي خزر

Correlation of biotic and abiotic parameters by principal component analysis method in the southern region of the Caspian Sea

موجودات زيستي (فيتوپلانكتون، زئوپلانكتون، ماكروبنتوز و شانه‌دار Mnemiopsis leidyi) به همراه برخي عوامل غيرزيستي (فيزيكوشيميايي و آلاينده‌هاي آب) در سال 1387 در كرانه جنوبي درياي خزر بين طول جغرافيايي 54-48 درجه و عرض جغرافيايي 39-36 درجه مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌برداري در 4 فصل و در 8 نيم‌خط عمود بر ساحل در منطقه آستارا، انزلي، سفيدرود، تنكابن، نوشهر، بابلسر، اميرآباد و بندرتركمن انجام شد. نمونه‌ها از اعماق 5، 10، 20، 50 و 100 متر و لايه‌هاي مختلف جمع‌آوري شد. آناليز داده‌ها به روش غيرپارامتريك و همچنين با به‌كارگيري روش آماري چندمتغيره انجام شد. نتايج نشان داد كه برخي از عوامل فيزيكوشيميايي آب شامل نيتروژن آلي، نيتروژن معدني (آمونيوم)، شوري و دماي آب نسبت به عوامل ديگر از اهميت بيشتري برخوردارند. همچنين فراواني و زي‌توده شانه‌دار M. leidyi به دماي آب، شفافيت و تركيبات نيتروژن مرتبط بود و سبب تغيير مستقيم در فراواني، زي‌توده و تركيب گونه‌اي موجودات پلانكتوني شده است. به طوري كه تعداد گونه­هاي زئوپلانكتون پيش از ورود شانه دار M. leidyi 50 گونه بود و در اين مطالعه از آنها تنها 10 گونه مشاهده شد.

The biological organisms (phytoplankton, zooplankton, Macrobenthos and ctenophore Mnemiopsis leidyi) along with some non-biological factors (Physico-chemical parameters and pollutants) of water were investigated in the Caspian Sea during 2007-2008. The sample station was located between 48° to 54° longitude and 36° to 39° latitude. The samples were gathered in four seasons and eight transects (half-line perpendicular to the coast) in Astara, Anzali, Sefidrud, Tonekabon, Noshahr, Babolsar, Amirabad and Turkmen. Sampling was done of 5, 10, 20, 50 and 100 M depth of different layers. Nonparametric test and multivariate analysis (PCA) were run. The results showed that some water physico-chemical factors including organic nitrogen, inorganic nitrogen (ammonium), salinity, water temperature were more important than other factors. Also, the abundance and biomass of M. leidyi depended on water temperature and nitrogen compounds, which have resulted in a change in abundance, biomass and species composition of marine plankton. So that the number of zooplankton species before the arrival of M. leidyi was 50 species, and only 10 species were observed in this study.