سيماي خلفاي راشدين در جريان هاي صوفيانه خراسان قرن 6 هـ.ق

The position of rashidun caliphs in the Sufi currents of khorasan in the 6th century AH

اواخر قرن پنجم، سراسر قرن ششم و قرن هفتم هـ.ق از مهم‌ترين دوره‌هاي تاريخ تصوف است. ظهور بسياري از مشايخ بزرگ صوفيه، پايه‌گذاري كهن‌ترين طريقه‌هاي سازما‌ن‌يافته، شكل‌گيري برخي آيين‌ها، رشد و توسعه خانقاه ها به عنوان نهادهاي رسمي اجتماعي، از مشخصات بارز اين دوره است. در حالي كه مذاهب جامعه از ميان اهل سنت و شيعيان در مقابل هم قرار داشتند جريان هاي صوفي تلاش كردند با ارايه مفاهيم وحدت بخش از اين اختلافات فرقه اي بكاهند. از جمله اين مسايل اختلافي بين فرق اسلامي، موضوع خلافت، امامت و جايگاه خلفاي راشدين من حيث مشروعيت سياسي و افضليت عقيدتي بود، اما جريان هاي تصوف با توجه به مباني فكري شان تلاش كردند با ارايه تعريف متفاوتي از اين مساله، جايگاه ديگري براي مساله خلفاي راشدين در تفكر و فرهنگ اسلامي صوفيانه درنظر بگيرند؛ مساله تحقيق حاضر اين است كه جايگاه شخصيت خلفاي راشدين در جريان هاي صوفيانه قرن ششم هـ.ق در خراسان چگونه بوده است؟ به‌نظر مي رسد جايگاه خلفاي راشدين در جريان هاي صوفيانه با توجه به اينكه تصوف و عرفان همواره الهام بخش و وحدت بخش مسلمان بوده است، همگرايانه تعريف شده است. در پژوهش حاضر با روش معناكاوي به سنخ شناسي مفاهيم ديني و اجتماعي زندگي خلفاي اربعه در ادبيات صوفيانه پرداخته شده است.

The end of the fifth century AH in the history of Khorasan with The end of the fifth century, throughout the sixth and seventh centuries AH is one of the most important periods in the history of Sufism. The emergence of many great Sufi elders, the establishment of the oldest organized methods, the formation of some rituals, the growth and development of monasteries as formal social institutions, are prominent features of this period. While the religions of the society were facing each other among the Sunnis and Shiites, the Sufi currents tried to reduce these sectarian differences by presenting unifying concepts. Among these issues were the differences between the Islamic sects, the issue of the caliphate, the Imamate, and the position of my Rashidun caliphs in terms of political legitimacy and ideological superiority, but the Sufi currents tried to define the issue differently by offering a different definition of the issue. Rashidun caliphs should be considered Sufis in Islamic thought and culture. The problem of the present research is what was the position of the personality of the Rashidun caliphs in the Sufi currents of the sixth century AH in Khorasan? The position of the Rashidun caliphs in the Sufi currents seems to be convergently defined, given that Sufism and mysticism have always been the inspiration and unifier of Muslims. In the present study, the typology of religious and social concepts of the life of the four caliphs in Sufi literature has been studied in a semantic way.