مالكيت يا تصاحب: تاريخ اجتماعي تغيير ساختار مالكيت زمين در ايران

Ownership or land seizure: The social history of structure Transformation of Land ownership in Iran

هدف: هدف مقاله مطالعه تغيير ساختار مالكيت زمين در ايران است. روش: اين پژوهش با استفاده از روش منبعث از جامعه‌شناسي تاريخي جديد چارلز تيلي و مايكل مان انجام گرفت كه در چهارچوب آن موضوعي خاص در بستر تاريخ به روش اسنادي و كتابخانه‌اي بررسي مي‌شود. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه اقتصاد ايران در آستانه قرن بيستم، اقتصاد كشاورزي معيشتي خودكفا بود. اين اقتصاد بر اساس تصاحب زمين و نه مالكيت آن، مباني اسلام و عرف حاكم بر جامعه بناشده بود. نگرش عمومي به مالكيت حرمت آن بود، بنابراين مالكيت به‌مثابه حق عمومي در اذهان عمومي پذيرفته نشد و همواره در معرض دست‌اندازي گروه‌هاي اجتماعي صاحب نفوذ قرار داشت. نتيجه: نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه مالكيت در جامعه مدرن ايراني نيز ارزش نيست. اين را مي‌توان در طرح‌هاي اقتصاد شبه سوسياليستي، مالكيت مشاع و اقتصاد تعاوني مشاهده نمود كه حاوي همان رويكردهاي اقتصادي درباره مالكيت است كه محتواي اصلي آن درنهايت نفي مالكيت است.

The purpose of this article is to study the history of structure Transformation of Land ownership in Iran. This study was conducted in the context of the new historical sociology, in particular in relation to the works of Charls Tilly and Micheal Mann, on the basis of which the subject is carried out using documentary and bibliographic methods. Iran's economy at the turn of the twentieth century was a self-coeffient agricultural economy. The basis of this economic structure was the relationship of land acquisition as land ownership, which was justified in terms of Islamic principles and the prevailing custom of society. On this basis, the public attitude to property was negative, so that the property was not socially accepted and respected. It was the sphere of intervention of powerful people and groups. Even the “new middle class” that emerged mainly in the 20th century, did not support property rights, but by advocating a quasi-socialist economy, communal property, and cooperative economics, ultimately represented the same economic approaches to ownership that was traditionally held. The result of this research is that traditional economic and property relations are justified, in the sense that they are reinterpreted in the context of new categories such as “cooperative”, “equality”, “justice”.