تحليلي بر سيره اميرمؤمنان علي(عليه‌السّلام) در مواجهه با تعصّبات نابجا

An analysis on Imam Ali’s method when confronting nonsense prejudices

يكي از ناهنجاري‌هاي فرهنگي و اجتماعي شايع قبل از اسلام در جامعه حجاز كه مشكلات بزرگي پديد آورده بود؛ عصبيت و حميت نابجا نسبت به قوم، نژاد، زبان و عقيده بود كه پيامبر اكرم (صلّي-الله‌عليه‌وآله) در محو اين ناهنجاري كوشيد و تحولات بزرگي در اين جهت پديد آورد. با رحلت رسول‌خدا (صلّي‌الله‌عليه‌وآله) و مهجوريت اهل‌بيت او، جامعه اسلامي در ابعاد گوناگون، با ارزش‌هاي ديني فاصله گرفت؛ از جمله، عصبيت‌هاي نابجا مجدداً در جامعه احيا شده و گسترش پيدا كرد، مخصوصاً در زمان خليفه سوم اين مشكل بيش از گذشته مطرح شد و اميرمؤمنان علي (عليه‌السّلام) زماني به حكومت رسيد كه اين معضل، شكل پيچيده‌اي يافته بود و چه‌بسا وجهه ديني پيدا كرده و مقابله با اين مشكل فرهنگي و اجتماعي، نيازمند مبارزه‌اي هوشمندانه، عالمانه و دقيق بود؛ بر همين اساس، امام (عليه‌السّلام) با دو شيوه به اصلاح اين معضل پرداخت؛ «فرهنگ‌سازي و تبيين نظري» و نيز «الگوسازي و تبديل نظريه‌ها به رويه‌ها». هدف اين نوشتار بررسي و تبيين عملكرد امام (عليه‌السّلام) در اين دو محور با استفاده از بيانات حضرت و نيز ديگر روايات و گزارشات تاريخي است.

One of the prevalent social and cultural disorders before Islam in Saudi Arabia which caused major problems was nonsense prejudices regarding tribe, race, language and belief that The Holy Prophet (S) tried hard to remove this disorder and made great change in this regard. After the demise of The Holy Prophet (S) and boycotting his household, Islamic society kept distance from religious values in many ways such as the recovery of nonsense prejudices in society and its expansion, especially during the caliphate of third caliph this problem became worse. When Imam Ali (As) became the governor, this problem was so complicated that changed to be a religious issue too; so, treating such social and cultural problem required to be tackled intelligently. Therefore, Imam Ali (As) tried to solve this problem by means of two approaches ‘Culture Building and Theoretical Explanation’ and also ‘Standardizing and Changing Theories to Approaches’. The purpose of this research is to investigate and explain Imam Ali’s function in these two axes by means of his states and also other narrations and historical reports.