پديد آورندگان :
طاهري دمنه، مجيد دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - گروه معماري، نجف‌آباد، ايران , مجلسي كوپائي، ابوذر دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهين شهر - گروه معماري، شاهين شهر، ايران , طغياني، شيرين دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - گروه شهرسازي، نجف‌آباد، ايران
كليدواژه :
تناسبات كمي , تناسبات كيفي , نظام آفرينش , معماري اسلامي ايران
چكيده فارسي :
تناسب رابطه بين اندازه‌ها است و در هنرهاي تجسمي بر رابطه‌ي مناسب ميان اجزاء با يكديگر و با كليت شكل‌گرفته از اجزاء دلالت دارد. علاوه بر رابطه بين اندازه‌ها، تناسبات كيفي يا به عبارتي مناسبت نيز در جاي‌جاي نظام آفرينش و در ساخته‌هاي بشري وجود دارد. عدالت در سطح نظام هستي به معناي نوعي توازن و تناسب در نظام هستي و قرار گيري هر چيز سر‌جاي خود مي‌باشد كه اين همان تناسب كيفي است كه به آن عدالت تكويني هم مي‌گويند. در اين راستا با مطالعه مفاهيم و مصاديق تناسبات كمي و كيفي و نيز نظريه‌هاي مربوط به هنر اسلامي به روش توصيفي- تحليلي و با استدلال منطقي اين نتيجه به دست آمد كه تناسبات در بعد كمي و كيفي به عنوان جلوه اي از حسن خداوندي در مخلوقات تجلي مي‌يابد و سپس توسط هنرمند مورد ادراك قرار‌گرفته و بازتاب آن در آثار بشري و از جمله معماري متجلي مي‌شود. حسن الهي كه در مخلوقات متجلي شده در هنر در قالب هندسه، تناسبات، هماهنگي، ريتم، تعادل و... توسط هنرمند بروز مي‌يابد. در معماري هندسه و تناسبات نمود عدل و تقدير خدايي و تجلي حسن اوست كه هنرمند آن را باز‌تابش داده است. عدالت در معماري و شهرسازي به توازن و تناسب همه جانبه و فراگير يعني تناسبات كمي و مناسبات كيفي تعبير مي‌شود و رعايت تناسب يعني زيبايي به معناي واقعي آن.
چكيده لاتين :
Proportion is the relationship between dimensions, and in the visual arts it implies a proper relationship between components with each other and with the totality formed by the components. In addition to the relationship between dimensions, there are qualitative or, in other words, appropriate proportions in place of the system of creation and in human constructions. Justice at the level of the system of existence means a kind of balance and proportion in the system of existence and the placement of everything in its place, which is the same qualitative proportion, which is also called developmental justice. In this regard, by studying the concepts and examples of quantitative and qualitative proportions as well as theories related to Islamic art in a descriptive-analytical method and with logical reasoning, it was concluded that quantitative and qualitative proportions as a manifestation of God's goodness in creatures. It is found and then perceived by the artist and its reflection is manifested in human works, including architecture. The divine goodness that is manifested in the creatures manifested in art in the form of geometry, proportions, harmony, rhythm, balance, etc., is expressed by the artist. In architecture, geometry and proportions represent the divine justice and destiny and the manifestation of his goodness, which the artist has reflected. Justice in architecture and urban planning is interpreted as comprehensive and all-encompassing balance and proportion, that is, quantitative proportions and qualitative relations, and observance of proportion means beauty in its true sense.
