علل دروني گسترش انديشه تكفير در جهان اسلام معاصر

انديشه تكفير به مسئله سلفي‌گري و بازگشت به انديشه و رويه سلف ارجاع داده مي‌‌شود كه از صدر اسلام تاكنون اشخاصي مانند احمد بن حنبل، ابن‌تيميه و ابن ‌عبدالوهاب تبليغ كرده‌اند و در دوره معاصر گسترش يافته است. هدف اين پژوهش بررسي عوامل دروني جهان اسلام در گسترش انديشه تكفير است. عوامل دروني، آن دسته از شرايط داخلي جوامع اسلامي‌ هستند كه زمينه را براي شكل‌گيري و گسترش اين مفهوم آماده كرده‌اند؛ بدين‌ترتيب اين پرسش مطرح مي‌‌شود كه چه عواملي در درون جهان اسلام موجب ترويج و گسترش انديشه تكفير در دوره معاصر شده‌ است؟ به نظر مي‌‌رسد انديشه تكفير با ايده‌سازي و جذب مخاطبان به وسيله سازوكار‌هاي ارجاع به صحابه اوليه صدر اسلام و با سوء استفاده از برخي ارزش‌هاي اسلامي‌ توانستند آنان را از دايره مفاهيم مقدس اسلامي‌ دور ساخته و در ذهن حاميان خود حالتي مشروع و ايدئولوژيك بدهند؛ همچنين تجربه گروه‌هاي تكفيري مانند داعش نشان مي‌‌دهد كه انديشه تكفير براي مخاطبان مناطقي كه با فقر، جهل، ناآگاهي و تفرقه و بي‌ثباتي مواجه‌اند جذابيت بيشتري دارد. پژوهش حاضر از روش توصيفي- تحليلي و نظريه سازه‌انگاري براي تحليل مجموعه عوامل دروني دخيل در گسترش انديشه تكفير بهره برده است.