بررسي معناشناختي مثل‌هاي سائره سوره بقره براساس نظريۀ طرح‌واره‌هاي تصويري

در مطالعات زبانشناختي جديد نگاه معناشناختي يكي از كاربردي ترين شيوه هاي پژوهش است نظريه طرح واره هاي تصويري يكي از نظريات معناشناختي است كه به وسيله آن آثار زباني – ادبي بررسي مي شوند اين نظريه به مفهوم سازي مفاهيم انتزاعي اشاره دارد كه از طريق تجربيات حسي ساختارمند در ذهن به وجود مي آيد در اين ميان مثلها يكي از مهمترين حوزه هاي ادبي است كه همواره بسياري از مفاهيم غير عيني در آن مطرح ميشوند. در همين راستا قرآن كريم مثـل هـاي پرمايه و حكيمانه اي را در خود جاي داده است كه بررسي آنها در پرتو نظريـه طـرح واره هـاي تصويري جانسون، سبب روشن شدن سازوكار انتقال مفاهيم انتزاعي به ادراك انساني و پـي بـردن بـه معاني عميق آنها خواهد شد. بر همين اساس در پژوهش حاضر، مثل هاي سوره مباركه بقـره كـه سرشار از مفاهيم انتزاعي است با استفاده از نظريهٔ مذكور و با هدف تبيـيـن شناختي مفاهيم به كار رفته در مثلها به روش توصيفي تحليلي و با تكيه بر يافته هاي معناشناختي بررسي مي شوند. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان مي دهند طرح واره هاي حجمي بيشترين بسامد در ميان انواع طرح واره ها را دارند كه اين امر با عيني سازي مفاهيم در مثلها هماهنگي بيشتري دارد. همچنين، بسياري از مفاهيم مهم قرآني مانند هدايت آخرت ،دين ،تقوي ،آيه صبر و ... در قالب طرحواره آمده اند تا براي مخاطب محسوس و ملموس جلوه كنند و در دايره فهم انساني كـه بـه محسوسات تمايل دارد بگنجند مفاهيم انتزاعي در چهارچوب تجربيات حسي بيان شده اند؛ ايـــن تجربيات سبب مي شوند معناي يك مفهوم خاص علاوه بر سطح واژگاني، در سطح گسترده تري درك شود كه تجربه حسي خاص آن مفهوم را فرا مي گيرد.