مدل ساختاري - تفسيري عوامل موثر بر خريد كالا و خدمات فرهنگي (مورد مطالعه: نخبگان علمي)

كالا و خدمات فرهنگي، به شيء و يا خدماتي قابل استفاده و مفيد كه توسط افرادي از جامعه، براي ارضاء نيازهاي فرهنگي سايرين، توليد و ايجاد گردد و در فرآيند مبادله، با كالاها و خدمات ديگران اعم از فرهنگي يا غيرفرهنگي معاوضه مي‌شود، گفته مي‌شود. اين مقاله عوامل اصلي مؤثر بر خريد كالا و خدمات فرهنگي را از طريق مدل‌سازي ساختاري-تفسيري شناسايي و تحليل كرده است. روش پژوهش در اين مقاله از نظر ماهيت به دليل استفاده از هر دو روش كيفي و كمّي يعني استفاده از شيوه‌هاي مختلف پژوهش مانند مصاحبه با صاحب‌نظران، پرسشنامه و سند كاوي، جزء پژوهش‌هاي تركيبي است. ابتدا عوامل مژثر بر خريد كالا و خدمات فرهنگي، براساس مطالعۀ ادبيات و مقايسه‌اي پژوهش‌هاي مرتبط و مصاحبه با خبرگان و متخصصين، شناسايي و سپس با استفاده از متدولوژي تحليلي نوين مدل‌سازي ساختاري-تفسيري (ISM) روابط بين عوامل مژثر بر خريد كالا و خدمات فرهنگي، تعيين و به صورت يكپارچه، تحليل شده است؛ در نهايت با استفاده از تحليل MICMAC نوع متغيرها با توجه به اثرگذاري و اثرپذيري بر ساير متغيرها مشخص شده است؛ بر اين اساس 22 نفر از نخبگان علمي كه شامل: اساتيد دانشگاه، دانشجويان نخبه، فارغ التحصيلان مقطع دكتري و دانشجويان مقطع دكتري در رشتۀجامعه‌شناسي، روانشناسي، علوم تربيتي و مديريت، به صورت گلوله برفي انتخاب شدند. مدل طراحي شده حاوي  15 عامل اوقات فراغت، سليقه و ذائقه، تمايل به تمايز، فراواني كالا و خدمات فرهنگي، جذابيت، مناسب بودن قيمت كالاها، منحصربه فرد بودن، با ارزش بودن، تبليغات و بازاريابي، چندرسانه‌اي بودن و دسترسي سريع و آسان، سياست‌گذاري، سبك زندگي و فرهنگ مصرفي هستند كه در 5 سطح طبقه‌بندي شدند.  يافته‌ها نشان مي‌دهند از ميان اين عوامل، ‌اوقات فراغت، تمايل به تمايز، سليقه و ذائقه، فراواني كالا و خدمات فرهنگي در بازار، منحصربه فرد بودن، كسب اطلاع از آثار هنرمندان و جذابيت و مناسب بودن قيمت از بيشترين تاثير و محرك و برانگيزنده به شمار مي‌آيند.