مطالعه رسوب ‏شناسي و ژئوشيمي افق خاك ديرينه در مرز سازندهاي نيزار و كلات (كرتاسه فوقاني) در خاور حوضه رسوبي كپه ‏داغ

برش مورد مطالعه واقع در تنگ نيزار و در فاصله 115 كيلومتري مشهد است كه، شامل واحد شيلي و مارني بخش فوقاني سازند نيزار، و بخش زيرين سازند كلات است كه دربردارنده ماسه‏سنگ با ميان‏لايه‏هاي شيلي است. در مرز اين دو سازند، خاك ديرينه از نوع اكسي‏سولي شناسايي شده‏است. واحد اكسي‏سولي مورد مطالعه داراي اشكال ماكرومورفولوژي و ميكرومورفولوژي ويژه‏اي است، به طوري كه وجود غالب ميكروفابريك بتا، به فعاليت ميكروارگانيسم ها در تشكيل اين افق خاك ديرينه دلالت مي‏نمايد. فشار دي‏اكسيدكربن ديرينه در اين برش از2237.10 تا 2981.08 اندازه‏گيري شده‏است كه حدود 7.99 تا 10.65 برابر مقدار كنوني است و با مقادير مدل‏سازي شده براي آن زمان در ساير مناطق دنيا مطابقت دارد. علاوه بر فعاليت‏هاي بيوژنيك، نوسانات سطح ايستابي(پايين افتادگي سطح آب دريا) نقش مهمي در تشكيل خاك ديرينه اين برش داشته ‏است.