نقش شوك قيمتي بنزين و كرايه بر واكنش رفتاري مسافران كلان‌شهر تهران در استفاده از وسايل حمل‌ونقل عمومي (مترو، بي آر. تي و اتوبوس)

حمل‏ونقل عمومي به ‏عنوان يك كالاي عمومي بسيار مهم، اثرات بسيار گسترده‏اي بر اقتصاد، اجتماع و محيط ‏زيست شهري به ‏جاي مي‏گذارد. وقوع شوك‏ها و تغييرات پديدآمده در سيستم اقتصادي يك شهر يا كشور مي‏تواند رفتار مسافران براي انتخاب هر يك از انواع وسايل حمل‏ونقل عمومي شهري را تحت تأثير قرار دهد. توانايي پيش‏بيني نوسانات سيستم حمل‏ونقل عمومي شهري بر اثر شوك‏هاي دروني و بيروني سيستم حمل‏ونقل عمومي، از اساسي‏ترين نيازها براي سياست‏گذاري مناسب سيستم حمل‏ونقل عمومي در پاسخ‏گويي به نوسانات ناگهاني تقاضاي حمل‏ونقل عمومي در ايران و به‏ويژه كلان‏شهر تهران است. بر همين اساس، هدف اين مطالعه بررسي نقش شوك قيمتي بنزين و كرايه بر واكنش رفتاري مسافران كلان‏شهر تهران در استفاده از وسايل حمل‏ونقل عمومي (مترو، بي‌.آر‌.تي و اتوبوس) طي دورۀ زماني 1387-1398 با استفاده از داده‏هاي ماهانه و به روش خودرگرسيون برداري جامع (GVAR) بوده است. نتايج اين پژوهش نشان داد با وقوع شوك مثبت در قيمت بنزين، مسافران مترو، بي‌.آر‌.تي و اتوبوس افزايش خواهد يافت. همچنين وقوع شوك مثبت در قيمت كرايۀ مترو، مسافران بي‌.آر‌.تي و اتوبوس را كاهش مي‌دهد و با وقوع تكانۀ مثبت در قيمت كرايۀ بي‌.آر‌.تي، مسافران مترو افزايش و تقاضاي بي‌.آر‌.تي و اتوبوس با شيب كم افزايش مي‏يابد. در نهايت، وقوع تكانۀ مثبت در قيمت كرايۀ اتوبوس، افزايش مسافران مترو و بي‌.آر‌.تي را به دنبال دارد.