مدل تاب‌آوري مديران مدارس ابتدايي: پژوهشي كيفي بر اساس ديدگاه متخصصان

مقدمه و هدف: مديران مدارس نقش بسيار حياتي در پيشرفت مدرسه دارند و مي‌بايست در رويارويي با چالش‌ها به تاب‌آوري مجهز باشند. بنابراين هدف پژوهش حاضر تدوين مدل تاب‌آوري مديران مدارس ابتدايي بود. روش شناسي پژوهش: اين پژوهش به شيوه كيفي و با استفاده از رويكرد زمينه‌اي انجام‌شد. با روش نمونه‌گيري هدفمند، 12 متخصص روانشناسي تربيتي و مديريت آموزشي بررسي شدند و داده‌ها تا رسيدن به اشباع نظري با استفاده از مصاحبه‌هاي نيمه ساختاريافته گردآوري‌شد. براي بررسي محتواي مصاحبه‌هاي صورت گرفته، مفهوم‌سازي و استخراج مقوله‌ها از شيوه نظام‌مند استفاده شد. طرح تحقيق نظام‌مند نظريه برخاسته از داده‌ها براستفاده از مراحل تحليل داده‌ها از طريق كدگذاري باز، كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي تاكيد دارد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار MAXQDA2018 استفاده گرديد. يافته ها: 180 كد اوليه در كدگذاري باز به دست آمد كه در كدگذاري محوري بر اساس شباهت موضوعي در 20 دسته موضوعي به ترتيب سلامت جسماني و رواني، ويژگي‌هاي شخصيتي سالم، توانائي‌هاي تاب‌آورانه، اعتقادات و باورهاي تاب‌آورانه، ويژگي‌هاي مثبت شغلي، مديريت مناسب هيجانات و احساسات، شناخت دقيق و درست نظام آموزشي، ادراك درست از اجزاء نظام آموزشي، تعاملات مثبت و سازنده با اجزاء نظام آموزشي، اعتماد متقابل بين مدير و اجزاء نظام آموزشي، استفاده بهينه از توانمندي‌هاي اجزاء نظام آموزشي، شرايط محيطي مناسب، مشورت و مشاركت در تصميم‌گيري، اقدامات و كاركردهاي تاب‌آورانه، تحقق اهداف سازماني و شغلي، آينده‌نگري و چشم انداز سازماني، باورها و ارزش‌هاي معنوي، چالش‌پذيري و تبديل آن ها به فرصت، مساله‌محوري و مشكل‌گشايي و حمايت مناسب سيستم‌ها و شبكه‌هاي آموزشي و اجتماعي قرار داده شدند. در مرحله كدگذاري انتخابي، تاب‌آوري مديران مدارس ابتدايي به‌عنوان متغير مركزي يا مقوله اصلي شناخته شد. بحث و نتيجه گيري: مدل تاب‌آوري مديران مدارس ابتدايي مي‌تواند نقشه مفهومي ارزشمندي براي هدايت دامنه وسيعي از خدمات نظام آموزشي باشد. در كوشش‌هايي كه براي كمك به مديران مدارس ابتدايي براي مقابله و سازگاري در طول شرايط سخت و بحران‌ها صورت مي‌گيرد. يك ديدگاه نظام‌مند درباره تاب‌آوري بسيار حائز اهميت است.