ارزيابي جامع كيفيت آب‌هاي سطحي و تناسب آنها براي مصارف شرب و آبياري: مطالعه موردي حوضه رودخانه كارون و دز

با توجه به اهميت مسئله كمبود و كيفيت آب، مطالعه حاضر براي ارزيابي كيفيت آب رودخانه كارون و دز در استان خوزستان و بررسي تناسب آنها براي مصارف شرب و كشاورزي انجام شد. تكنيك ها و شاخص هاي مختلف و نيز آناليزهاي آماري براي ارزيابي جامع كيفيت آب در تفسير مجموعه دادههاي بزرگ 12 پارامتر كيفيت آب گردآوري شده از حوضه رودخانه كارون و دز در بازه زماني 17 ساله ( 1398 - 1382 ) استفاده شد. براساس يافته ها، ميانگين كلي شاخص كيفيت آب ( WQI ) در رودخانه كارون 34 / 125 و در رودخانه دز 46 / 83 بود و بيانگر درجه كيفيت آب نامناسب ( 100 WQI ) رودخانه كارون و درجه كيفيت بسيار ضعيف ( 100 WQI 75 ) رودخانه دز براي شرب است. علاوه بر اين، تركيبي از پارامترهاي كيفي آب آبياري مانند SAR ، Na% ، MH ، PI ، KR ، PS و EC براي ارزيابي امكان سنجي براي كاربردهاي كشاورزي استفاده گرديد. نتايج اين پارامترها نشان داد كيفيت آب رودخانه كارون و دز به ترتيب براساس پارامترهاي EC (مجاز – مجاز)، (%) Na (مجاز – خوب)، SAR (عالي – عالي)، PI (متوسط – متوسط)، KR (متوسط – عالي) و MH (مناسب – مناسب) تشخيص داده شد و بيانگر اين است كه كيفيت آب رودخانه ها به طور كلي به استثنا در چند ايستگاه نمونه برداري، نسبتاً مناسب و ايمن است. ارزيابي روند تغييرات كيفيت آب در بازهي زماني نيز نشان داد براساس WQI ، كيفيت آب رودخانه كارون و دز از سال 1382 تا 1386 به ترتيب در طبقه بسيار ضعيف و ضعيف و از سال 1387 تا 1397 در طبقه نامناسب و بسيار ضعيف است. در خصوص پارامترهاي آبياري نيز روند مشخصي در مقادير آنها مشاهده نشد كه ميتواند بيانگر عدم تأثير كيفيت آب رودخانه ها از عوامل طبيعي و تبعيت آنها از عوامل انساني باشد. اين مطالعه اهميت استفاده از شاخص هاي كيفيت آب را بيان مي كند كه تفسير سادهاي از داده هاي پايش را براي كمك به جوامع محلي در بهبود كيفيت آب ارائه مي دهد.