مقايسه روش‌هاي بهينه‌سازي پارامترهاي مدل SIMHYD براي شبيه‌سازي دبي روزانه جريان در حوزه آبريز كوزه‌تپراقي اردبيل

داده‌هاي دبي روزانه جريان از پيش‌نيازهاي مديريت منابع آب هستند، اما امكان اندازه‌گيري آن در بسياري از آبخيزهاي بالادست وجود ندارد. بر اين اساس، مدل‌سازي هيدرولوژيكي يكي از ابزارهاي مهم در برآورد خصوصيات جريان در آبخيزهاي بدون آمار است. تخمين پارامتر‌هاي ورودي مدل‌هاي هيدرولوژيكي در اغلب موارد نيازمند بهينه‌سازي است. هدف اين پژوهش، ارزيابي روش‌هاي بهينه‌سازي و واسنجي خودكار مدل بارش-رواناب SIMHYD در حوزه آبخيز كوزه‌تپراقي با مساحت 805 كيلومترمربع در استان اردبيل است. داده‌هاي دبي، بارش روزانه، تبخير و تعرق به‌عنوان ورودي‌هاي مدل از سال 2002-2011 براي واسنجي و از سال 2009-2011 براي صحت‌سنجي در امر شبيه‌سازي استفاده شدند. روش‌هاي واسنجي شامل الگوريتم ژنتيك، تكامل رقابتي جامع، الگوي جستجو، الگوي جستجوي چند‌شروعه، نمونه‌گيري تصادفي يكنواخت، روزنبروك، بهينه‌سازي روزنبروك چند‌شروعه براساس معيارهاي كارايي آماري ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه تغيير الگوريتم‌هاي بهينه‌سازي در دقت واسنجي مدل تاثير قابل‌توجهي دارد. به‌طوري كه مقدار تابع نش-ساتكليف براي الگوريتم‌هاي مورداستفاده به‌ترتيب 0/42، 0/31، 8/55-، 0/38، 0/56، 0/23، 0/24 به‌دست آمد. الگوريتم روزنبروك در مقايسه با ساير الگوريتم‌هاي مورد استفاده، از دقت بالايي در واسنجي مدل هيدرولوژيك SIMHYD برخوردار است.