ليبرال دموكراسي معاصر در كشاكش اليگارشي و عوامگرايي

Modern Democracy under the Struggle between Oligarchy and Populism

دموكراسي مدرن در تاريخ خود با بحران‌هاي مختلفي رو‌به‌رو شده است. بحران كنوني تباري دوگانه دارد؛ از يك سو، گرايش به تشكيل دولت پنهان شبه‌اليگارشيك و از سوي ديگر، شبح هميشگي عوام‌گرايي. سوال اصلي مقاله اين است كه منشا اين معضلِ دو چهره چيست و هر يك چه پيامدهايي براي نظم دموكراتيك به دنبال دارند؟ فرضيه مقاله اين است كه معضل پيش‌گفته ريشه در مواجهه‌ي برداشت‌هاي تقليل‌گرايانه از دو بُعد دموكراسي مدرن دارد. از يك‌سو، نخبه‌گراييِ نهفته در بطن ساختارهاي ليبرال – سرمايه‌دارانه (و در شكل افراطي آن، نو ليبرال) كه نظام سياستگذاري دموكراسي مدرن را بازتابي از نيازهاي «سرمايه» مي‌سازد و از سوي ديگر، عوام‌گراييِ نهفته در بطن ساختارهاي دموكراتيك كه مطالبه «مردم عادي» را دستاويز تضعيف حكومت قانون قرار مي‌دهد. به منظور توجيه اين فرضيه، از مقايسه ميان دو رويكرد در توضيح مشروعيت بهره گرفته مي‌شود: رويكرد فلسفي (برداشت هنجاري) و رويكرد جامعه‌شناسانه (برداشت توصيفي). روش تحقيق مقاله توصيفي- تحليلي، و گردآوري مطالب به شيوه مطالعه كتابخانه‌اي است. نتيجه آن كه، رفع معضل دموكراسي مدرن ضرورت تقويت كيفيت مشاركتي براي تعادل‌بخشي ميان حقوق اقليت و اكثريت را برجسته مي‌سازد؛ در چارچوب دموكراسي مشاركتي مي‌توان دو برداشت هنجاري و توصيفي از مشروعيتِ دموكراتيك را همپوشان ديد.

Modern Democracy has been facing various crises historically. The current crisis is rooted in a dual origin. On the one hand, orientation to shape a hidden quasi-oligarchic state and, on the other hand, the eternal specter of populism. Where this dilemma originates from and what effects do both have on democratic order? to respond to this central question, the paper hypothesizes that the origin of the dilemma traces back to reductionist conceptions on two dimensions of modern democracy; that is, on the one side, an elitism inherent to liberal-capitalist (more especially, neo-liberal) structures that makes democratic policy-making dependent on the requirements of the capitalist system. On the other side, an implicit populist potentiality of democratic structure weakens the rule of law due to resorting to ‘ordinary people’. To justify the hypothesis, the paper takes advantage of comparative analysis, as a theoretical framework, of approaches to defining democratic legitimacy; i.e. philosophical (normative) and sociological (descriptive). The research is conducted in an analytical–descriptive method and library-based data gathering. In conclusion, overcoming the crisis of modern democracy entails strengthening the participatory quality of democracy to make an equilibrium between the majority and the minority. Participatory democracy seems the structure in which normative and descriptive conceptions of legitimacy can overlap.